YÜZDE 80'İNİ YENİLENEBİLİRDİ
1999'dan sonra gerekli çalışmalar yapılsaydı Eskişehir'de binaların yüzde 80'inin yenilenebileceğini söyleyen Kılıç, 'Yapı denetimin olmadığı döneme göre çok daha iyi binalar yapıyoruz. Arabada mesela kaza yaptığınız zaman ertesi sene kasko fiyatı yüksek oluyor. Eskişehir için 1999 bir milattır. Diğer iller için 2002 yapı denetimin başladığı, pilot olmayan iller için de 2010 civarı. Onun öncesindeki binalar bizim gözümüzde riskli binalar. Niye? Yapı denetim sistemi yok. Hazır beton yok. Bir mühendislik hizmeti alıp almadığı belli değil bu binaların. Bu binaların dönüştürülmesi lazım. Bu binaların yıkılıp yerine yenilerinin yapılması lazım. Bir sigorta sistemi gelebilir. Bu sigorta sistemiyle1999 öncesi binalara yüksek sigorta bedelleri ödenebilir. Mülkiyet kanunu gereği kişiye ben senin evini yıkacağım diyemiyorsun. Ama şu var mesela: Yıkılacak bölgeden 5 tane ev almış. Kiraya veriyor. Kendisi sağlam evde oturuyor. O zaman eski binaların kiraya verilmesinde ağır şartlar gelebilir veya adam gitmiş mağaza açmış oraya. Çok eski, yüksek katlı bina. Deprem olsa yıkılacak. Ama çok iyi kira getiriyor. Bunun getirmemesi lazım. Devletin de biraz buraya kaynak ayırması lazım. Yerelde belediyelerin de burada imar artışları yapması lazım. Yoğunluk artar gibi şeyleri esnetmeleri lazım. Planlama yapmaları lazım. 99'da deprem olduğunda Eskişehir zeminin zayıf olduğu ve yüksek katlı binaların bulunduğu ve eski binaların bulunduğu yerleri imarını ada bazında anlaşın gelin biz size kat verelim deseydik, şimdiye kadar yüzde 80'ini yenilenirdi. Mesela şunu diyebilir: Ada bazında anlaşın gelin. Bütün ada tek bir bina. Altına otoparkını yapın. Yoldan 5 metre geri çekin. Bir imar planı yapalım. Yapmaya başlarız. 2050'ye kadar büyük ölçüde bu eski binaları yenileyebiliriz' şeklinde konuştu.
ESKİŞEHİR'DE ZAYIF ZEMİNLİ CADDELER VAR
Eskişehir'in zayıf zeminli caddelerini sıralayan Kılıç, 'Eskişehir'in zayıf zeminleri Şair Fuzuli Caddesi, Doktorlar Caddesi, Kızılcıklı caddesi. En zayıf yerler orası. Ama alüvyonu devam ettirirsek Sakarya Caddesi, Yunus Emre Caddesi, Sivrihisar Caddesi bunlar hep alüvyon. Eskişehir'in merkezi alüvyon zayıf zeminde bunun üzerinde 8 katlı binalar var. Altında dükkanlar yumuşak kat bunlar. Bir de 1999 öncesi yapıldığı için mühendislik hizmeti almamış. Bugün siz o caddede bir bina yapmak istediğiniz zaman yer bilimcisi burası alüvyon, önlem alman lazım. Bu alüvyon keşke imara hiç açılmasa. Bu alüvyon çünkü aynı zamanda genelde tarım arazisi oluyor. Buralarda tarım yapılsa keşke. Siz burayı illa imara açarsanız inşaata para harcayacaksınız. Zemin iyileştirme yapacaksınız, kazık temel yapacaksınız, ağır bir temel yapacaksınız' dedi.
FELAKETİ YAŞARIZ
'Eskişehir'de yapı stokumuz ne durumda bunu bilmiyoruz. Bir kere bunun çalışmasının yapılması lazım' diyen Kılıç,'Hızlı bir yöntemle binaları inceleyerek yapı stoku çıkarılması lazım. Kesin sayı vermek çok zor. Kesin veri yok çünkü. Yaklaşık 350 bin bina var. Bu binaların yaklaşık 2000 yılından sonra yapılanı 2009'a kadar 61 bin yapılmış. 2009-2021 arası da 158 bin bina yapılmış. Yani bizim 220 bin bina sağlam. Eskişehir 2000 sonrası tamam diyoruz. Yüzde 55'i bizim sağlam. Kaldı geriye yüzde 45. Bu yüzde 45'i de zemin yetkisi, kat etkisi diyerek ama zeminlerin alüvyon olan yerler kat etkisi vs düşünürsek bizim Eskişehir'de 20 bin civarı riskli binamız vardır depremde yıkılacak. Hatay'daki deprem Eskişehir'de olursa burada 20 bin bina yıkılabilir. Ama şunu da söyleyelim bakın Eskişehir'de olacak bir depremde şu anki yapı stokuyla girersek 6-7 bin binanın yıkılması gayet olası. Biz 6-7 bin bina yıkılırsa altından kalkamayız şehir olarak. Bunu kaça indirmemiz lazım? 60'a filan. Eski binaları yıkacağız yeniden yapacağız. O 60'ı da indirmek istersek ne yapacağız? Eğer biz bu depremde 60 bina da yıkılmasın dersek, bir kere belediyeler odalarla protokol yapacak projeleri siz bir denetleyin diyecek eskisi gibi. Biz denetleyeceğiz. Odalar denetim işine dahil olacak' dedi.
ESKİŞEHİR 3 TANE DEPREMDEN ETKİLENECEK
'Eskişehir 3 tane depremden etkilenecek. En kısa zamanda sorumluların oturup meslek odalarıyla birlikte ve başkalarıyla birlikte bu işe çare aramaları gerekiyor' diyen Ayday, 'Eskişehir olayında da Eskişehir'de şu var. Eskişehir şanssız bir yerde. Güzel bir yerde yolların birleştiği trenin bilmem nesi falan ama deprem açısından şanssız. Kendi adını verdiği fayımız var. Eskişehir fay zonu. Buradaki Doğu Anadolu Fayı da upuzun 200 kilometrelik bir fay değil. Parça parça gidiyor. Eskişehir fay zonu da öyle. Ve Eskişehir'in güneyinden geçen Eskişehir'in fay zonumuz var. Burada olan bir depremden etkilenebiliriz bir, ikincisi şuradan hemen çıkın Muttalıp'ın hemen üst tarafından kuş uçuşu Kuzey Anadolu fayına 65 kilometre. Kuzey Anadolu fayı da orada ikiye ayrılır Güney kolu ve kuzey kolu diye. Özellikle Güney kolu bize çok yakın. Orada olan bir deprem bizi etkiler. Bitmedi, kuzeyimizde bu kez Kütahya'dan geçen aktif fay var hemen Kütahya'nın güneyinden geçen Gediz fayı var. Eskişehir 3 tane depremden etkilenecek. En kısa zamanda sorumluların oturup meslek odalarıyla birlikte ve başkalarıyla birlikte bu işe çare aramaları gerekiyor' diye konuştu.
ESKİŞEHİR'İN BELASI KENDİSİNE YETECEK
Kahramanmaraş'taki depremin Eskişehir'deki fay hattını tetiklemeyeceğini söyleyen Ayday, 'Oradaki depremin burayı tetiklemesi söz konusu olamaz. Eskişehir'in belası kendisine yetecek. Hem kendi payı var hem kuzeyden gelecek hem güneyden. Depremlerin tekrarlanma periyodu dediğimiz bir olay var. Bunu alırsınız analiz edersiniz. Biz 99 depreminden sonra bunu yaptık. Eskişehir ve civarında yaklaşık 15 bin tane veriyi aldık yaptığımız istatistik sonucunda Eskişehir'de 56'da olmuştu. Bakın az da kaldı 22 şubattı bugün 7 Şubat az kalmış 2 hafta sonra Eskişehir depreminin yıldönümünü yaşayacağız. Akşam saat 9.00'da olmuştu ben gayet iyi hatırlıyorum 4 yaşındaydım. Biz bu analizi yaptıktan sonra şunu gördük tekrarlama periyodu Eskişehir depreminin 70 yılla 90 yıl arasında' ifadelerini kullandı. HM
