Merhaba Değerli Okurlar;
Geçtiğimiz hafta taşınmazların bağışına ilişkin konuyu kanunlar ve yargıtay kararları çerçevesindeincelemiştik. Bu hafta ise ceza muhakemesinde koruma tedbirlerinden birisi olan yakalamadan bahsedeceğiz.
KORUMA TEDBİRLERİ
Koruma tedbirleri, ceza muhakemesinin gereği gibi yerine getirilmesi amacıyla veya hükmün infazının oluşması için muhakeme sürecinde başvurulabilen ve hükümden önce, gerektiğinde zor kullanmak suretiyle bazı temel hak ve özgürlüklere geçici müdahaleyi gerektiren işlemlerdir.
Koruma tedbirlerinin amacı; yargılama sonucunda verilecek hükmün yerine getirilebilirliğini güvence altına almaktır.Bunu ise temel hak ve özgürlüklere ciddi derecede zarar vermeden yerine getirilmelidir. Ceza Muhakemesi Kanunu'nda yer alan koruma tedbirleri ise yakalama (m. 90),gözaltı (m. 91) tutuklama (m. 100) , Adli Kontrol (m. 109) ,arama (m. 116) ,El Koyma (m. 127) , Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi (m. 135), Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesi (m. 139) , Teknik Araçlarla İzleme (m. 140) genel anlamdaki koruma tedbirleridir.
YAKALAMA
Suç şüphesi altında bulunan kişinin, denetim altına alınması amacıyla özgürlüğünün kısıtlanması işlemine yakalama adı verilir.Ceza Muhakemesi Kanunu'nda kanun koyucu yakalamayı, bir karar veya üzerine ve herhangi bir karar veya emre ihtiyaç olmadan doğrudan yakalama şeklinde açıklamıştır.Burada karar olmadan yakalama yapabilme ise herkes tarafından yakalama yapılmasıdır.
Ceza Muhakemesi KanunuMadde 90 Aşağıda belirtilen hallerde, herkes tarafından geçici olarak yakalama yapılabilir: a) Kişiye suçu işlerken rastlanması. b) Suçüstü bir fiilden dolayı izlenen kişinin kaçması olasılığının bulunması veya hemen kimliğini belirleme olanağının bulunmaması.
Birinci fıkraya göre yakalanıp kolluğa teslim edilen veya ikinci fıkra uyarınca görevlilerce yakalanan kişi ve olay hakkında Cumhuriyet savcısına hemen bilgi verilerek, emri doğrultusunda işlem yapılır. Bu durumlarda herkesin yakalama yetkisine sahip olması, herkesin o esnada kolluk görevlilerinin yetkisine sahip oldukları anlamına gelmektedir.
Ceza Muhakemesi Kanunumadde 98'de ise herkesin değil kolluk görevlilerinin yapacağı yakalama yetkisinden bahsedilmiştir. ''Soruşturma evresinde çağrı üzerine gelmeyen veya çağrı yapılamayan şüpheli hakkında, Cumhuriyet savcısının istemi üzerine sulh ceza hakimi tarafından yakalama emri düzenlenebilir. Ayrıca, tutuklama isteminin reddi kararına itiraz halinde, itiraz mercii tarafından da yakalama emri düzenlenebilir.
(2) Yakalanmış iken kolluk görevlisinin elinden kaçan şüpheli veya sanık ya da tutukevi veya ceza infaz kurumundan kaçan tutuklu veya hükümlü hakkında Cumhuriyet savcıları ve kolluk kuvvetleri de yakalama emri düzenleyebilirler.
(3) Kovuşturma evresinde kaçak sanık hakkında yakalama emri re'sen veya Cumhuriyet savcısının istemi üzerine hakim veya mahkeme tarafından düzenlenir.
(4) Yakalama emrinde, kişinin açık eşkali, bilindiğinde kimliği ve yüklenen suç ile yakalandığında nereye gönderileceği gösterilir.
YAKALAMA YASAĞI
Gözaltı süresinin dolması veya sulh ceza hakiminin kararı üzerine serbest bırakılan kişi hakkında yakalamaya neden olan fiille ilgili yeni ve yeterli delil elde edilmedikçe ve Cumhuriyet savcısının kararı olmadıkça bir daha aynı nedenle yakalama işlemi uygulanamaz. İçtihatlarda da sabit olduğu üzere yakalama sonrası serbest bırakılan kişi aynı suçla tekrardan yakalanabilmesi için yeni ve yeterli deliller olması gerekmektedir.
Hakim veya mahkeme tarafından verilen yakalama emri üzerine soruşturma veya kovuşturma evresinde yakalanan kişi, en geç yirmi dört saat içinde yetkili hakim veya mahkeme önüne çıkarılır.Yakalanan kişi, en geç yirmi dört saat içinde yetkili hakim veya mahkeme önüne çıkarılamıyorsa, aynı süre içinde yakalandığı yer adliyesinde, mevcut değil ise en yakın adliyede kurulu sesli ve görüntülü iletişim sisteminin kullanılması suretiyle yetkili hakim veya mahkeme tarafından bu kişinin sorgusu yapılır veya ifadesi alınır. Burada kanun koyucu yukarıda bahsettiğimiz kişi hak ve özgürlüklerini kısıtlamama veya en az şekilde kısıtlama adına bu maddeyi koymuştur.
Yakalama emrine konu işlemin yerine getirilmesi nedeniyle yakalama emrinin çıkarılma amacının ortadan kalkması durumunda mahkeme, hakim veya Cumhuriyet savcısı tarafından yakalama emrinin derhal iadesi istenir.
HAFTAYA GÖRÜŞMEK ÜZERE
HUKUKLU GÜNLER
AV. ASLICAN ÖZGÜR İLELİ
