Dün Emlakçılar Odası Başkanı Gazi Çelik'in Eskişehir emlak piyasası ile ilgili önemli bir açıklaması gazetelerde yer aldı. Sevgili Başkan Çelik; 'Eskişehir'de konut satışları arttı. Hükümet çok önemli iki üç tane karar aldı. Bunlardan birisi de KDV'nin yüzde 18'den yüzde 8'e düşürülmesi, bankada kredi faiz oranlarının düşürülmesi. Bununla birlikte piyasada bir canlanma oldu.' dedi.
Başkan Çelik'in bu açıklamasını çok değerli buluyorum. Çünkü yılın ilk 4 ayına baktığımızda hem Eskişehir'de hem de Türkiye'de konut satışlarının büyük düşüşe geçtiğini hatta dibi gördüğünü görüyoruz.
TÜİK verilerine göre;
Ocak-Nisan 2018 döneminde Türkiye'de konut satışları %7,5
Eskişehir'de ise %11,5 gerilemişti.
Konut satışlarında Türkiye ortalamasının altında bir gerilemenin yaşandığı Eskişehir'de yılın ilk 4 ayında sadece 6.849 konutun el değiştirdi. Geçtiğimiz yılın aynı döneminde ise Eskişehir'de satılan konut sayısı ise 7.739'du.
Dolayısıyla yılın 4 ayında dibi gören konut satışlarını canlandırmak demek sırtını inşaat sektörüne dayayan Türkiye ekonomisi için de büyük anlam taşıyor. Çünkü al-sat ekonomisi diye tanımlayabildiğimiz ekonomimizde, canlı para akışını sağlayan inşaat sektörünün daralması demek doğrudan ve dolaylı olarak birçok sektörü de etkiler.
***
İKİNCİ EL KONUT SATIŞINDA ARTIŞ YAŞANDI
Yılın ilk 4 ayında Eskişehir'de konut satışları yüzde 11,5 gerilediğini açıkladık. Satış detaylarına baktığımız zaman çarpıcı verilerle karşılaşmaya devam ediyoruz. Biliyorsunuz konut satışları sahiplik ve satış yolu olarak iki ana başlıkta incelenebiliyor.
Sahiplik satışı ise birinci el satış ve ikinci el satış olarak kategorize etmemiz mümkün. İkinci el satış ise ağırlıklı olarak stok satışları da ifade edebiliyor.
Ocak-Nisan 2018 arasında Eskişehir'de satılan 6.849 konutun 3.053'ü ilk satış iken 3.796'sı ikinci el satış olarak görüldü.
Bu şu demek;
yılın ilk 4 ayında satılan toplam konutta ilk satışların payı %44,5.
İkinci el konutların payı ise %55,5.
Peki, bu veriler ne anlama geliyor? İstenen ve arzu edilen bu mu? Bunu anlamak için geçmiş yıllara dönmek gerekiyor. Uzun uzadıya o bilgilerle kafa karışıklığı yapmak istemiyorum ama sadece geçtiğimiz yılın aynı dönemine bakalım;
2017 Ocak-Nisan arasında ilk satışların toplam konut satışlarındaki payı %47,4
İkinci el konutların toplam konut satışlarındaki payı ise %52,6'ydı.
Bu durumda 2018'in ilk 4 ayında Eskişehir'de 2. El konut satışlarının payı artmış.
Düşündürücü…
***
İPOTEKLİ SATIŞLAR TARİHİ DÜŞÜŞ GÖSTERDİ
Satış yöntemi ile konut satışlarına baktığımızda da yine çarpıcı bir sonuçla karşılaşıyoruz. Satış yöntemi dendiği zaman ise ipotekli satış yani ağırlıklı olarak banka kredisi ile satış ile diğer satış biçimi yani nakit, senet, takas vb kastediliyor.
İpotekli satışın bankacılık kanalı ile gerçekleştiği için önemi büyük. Çünkü banka aracılığı ile gerçekleşen satışlarda bu satışlar ekonomiye farklı yollarla tekrar dönebiliyor. Bu yüzden ipotekli satışlar aynı zamanda bankacılık verisini görmemiz açısından da değerli.
Yılın ilk 4 ayına baktığımızda Eskişehir'de satışı gerçekleşen 6.849 konutun sadece 1.991'inin ipotekli satış, 4.858'inin ise diğer satış olduğu görülüyor.
Yani anlaşılır şekilde ifade etmem gerekirse;
2018 İlk 4 ayında toplam konut satışının %29'u ipotekli satış olurken %71'i diğer satış yoluyla gerçekleşmiş.
2017'nin ilk 4 ayında ipotekli satışların payı ise yüzde 38 iken diğer satışların payı yüzde 62'ydi.
Yani geçmiş yıllar baz alındığında (ki ipotekli satışların payı Eskişehir ortalamasında %45-50 bandındaydı. Bu veriyi de bir ara paylaşmayı düşünüyorum) ipotekli satışların tarihi düşüş içinde olduğu net şekilde ortaya çıkıyor.
***
DÖVİZ KURU ETKİSİNİ GÖSTERİR
Hükümetin bana göre en başından yanlış olan konut KDV oranını 2012'de %8'den %18'e çıkarması kararından 2018 Mayısında vazgeçmesi akabinde konut kredi faiz oranlarının aşağıya çekilmesi oldukça olumlu. Bu konuda Başkan Gazi Çelik'e katılıyorum.
Ancak dün döviz kuru yükselmesinin inşaat sektörüne olan etkisini küçük örneklerle açıklamaya çalışmıştım. Bu döviz kuru yükselişinin sektöre nasıl yansıyacağı malum. Başkan Çelik'in kastettiği 'konut satışlarındaki artış' açıklaması umuyorum etkisini uzun döneme yayar.
Yılın ilk 4 ayının aksine bir tablo ortaya çıkar.