Merhaba, Değerli Okurlar;
Geçtiğimiz hafta kişisel mal ve edinilmiş malların ayrımını kanunlar nezdinde incelemiştik. Bu hafta ise Ölüm aylığı ve şartlarını kanunlar çerçevesinde inceleyeceğiz. Ölüm aylığı sigortalıların vefatından sonra talep halinde ihtiyacı olan dul eşe, çocuklarına ve anne ve babaya verilmektedir. Ölüm aylığı almak için talep süresi 5 yıldır. 5 yıldan sonra şartlar uygun olsa dahi ölüm aylığı talep edilmez. Kız ve erkek çocuklarda farklılık olacak şekilde şartlar mevcuttur. Kız çocuklarda yaş önemli sayılmamış medeni hali göz önünde bulundurulmuştur. Erkek çocuklarda ise medeni hali önemsenmemiş, eğitim düzeyi ve buna bağlı yaş sınırı getirilmiştir. Şartların eksikliği veya sonradan yok olması halinde ölüm aylığı verilmemekte veya kesilmektedir.

ÖLÜM AYLIĞI
Ölüm aylığı, kendisine ölüm sigortası yapmış olan kişinin vefatından sonra eşi, çocukları, annesi ve/veya babasının şartları uygun olduğu taktirde talep edebilecekleri bir aylıktır. Şartları SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU'nda sayılmıştır. Yine kesilme şartları da aynı kanunda belirtilmiştir. Bu kanun ışığında ölüm aylığı tanımlanmış ve talep edilme şartları ile kesilme şartları sayılmıştır.

ÖLÜM AYLIĞI NEDİR?
Ölüm aylığı, vefat eden sigortalının ardında kalan eşi, çocukları, annesi veya babasına verilen bir aylıktır. Bu kişilere ölüm aylığının verilebilmesi için öncelikle şartların uygun olması gerekmektedir. Ölüm aylığı alma hakkı ise SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU m32'de doğmaktadır. Madde meninde 'Ölüm sigortasından sağlanan haklar şunlardır: a) Ölüm aylığı bağlanması...' denilmiş ve kendisine ölüm sigortası yaptıran sigortalının vefatı sonrası eşi, çocukları, annesi ve babasına ölüm aylığı hakkı doğduğu anlatılmıştır.

Kanun maddesinden de anlaşılacağı üzere ölüm aylığı, ölüm sigortası olan bir kişi vefat ettikten sonra şartlar uygunsa ve talep edilirse eşi, çocukları, anne ve babasına verilen bir aylıktır.

ÖLÜM AYLIĞI HANGİ KOŞULLARDA VERİLİR?
Ölüm aylığı almak için öncelikle önem arz eden konu 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun yürürlüğe girdiği tarihin öncesi ve sonrası konusudur.
2008/EKİM ayından sonra ölen sigortalıların yakınlarına ölüm aylığı bağlanabilmesi için,

4A sigortalıları için en az 1800 gün uzun vadeli sigorta kolları primi bildirmek veya borçlanma süreleri hariç olmak üzere en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup 900 gün uzun vadeli sigorta kolları primi bildirmek
4B sigortalılar için en az 1800 gün uzun vadeli sigorta kolları primi bildirmek ve her türlü prim borcunu ödemiş olmak
Sigortalı ölmeden önce malullük veya yaşlılık aylığı alıyor olması ya da bu aylıkları almak için hak kazanmış olması ama işlemlerin tamamlanmamış olması
Yazılı talepte bulunmak gerekmektedir.

DUL EŞE ÖLÜM AYLIĞI BAĞLANMASININ ŞARTLARI
Ölüm tarihinde sigortalı ile evlilik birliği içinde bulunulması gerekmektedir.
Dul eş için %50, aylık bağlanmamış çocuğu olan dul eş için şartların uygun olması halinde %75 oranında ölüm aylığı bağlanır.

ERKEK ÇOCUKLARA ÖLÜM AYLIĞI BAĞLANMASININ KOŞULLARI
Yükseköğrenim gören erkek çocuklarında 25 yaşını, ortaöğrenim gören erkek çocuklarında 20 yaşını, öğrenim görmeyen erkek çocuklarında 18 yaşını doldurmamış olmaları
Kanun kapsamında veya yabancı ülke mevzuatında çalışmıyor olmaları
Kendi sigortaları nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olmaları gerekmektedir.

KIZ ÇOCUKLARINA ÖLÜM AYLIĞI BAĞLANMASININ ŞARTLARI
Kanun kapsamında veya yabancı ülke mevzuatında çalışmıyor olmaları
Kendi sigortaları sebebiyle gelir veya aylık bağlanmamış olmaları
Evli olmamaları veya evli iseler sonradan boşanmış veya dul kalmış olmaları gerekmektedir.

MALUL ÇOCUKLARA ÖLÜM AYLIĞI BAĞLANMASININ ŞARTLARI
Malul çocuklar için kanun şart saymamıştır. Malul çocuklar cinsiyet, yaş eğitim ve medeni hali göz önünde bulundurulmadan çalışma gücünü en az %60 oranında kaybetmiş olan malul çocuklara da ölüm aylığı bağlanmaktadır.

ANNE VE/VEYA BABAYA ÖLÜM AYLIĞI BAĞLANMASININ ŞARTLARI
Anne ve/veya baba 65 yaşın altında olmaları
Gelirleri asgari ücretin net tutarından az olması
Diğer çocuklarından bağlanan aylıklar hariç başka bir aylık bağlanmamış olması gerekmektedir.

65 yaşın altında olan anne ve/veya babaya verilen ölüm aylığı ölen sigortalının eş ve çocuklarından artan hissedir. Ama anne ve/veya baba 65 yaşın üstündeyse artan hisse olmasa bile ölüm aylığı bağlanmaktadır.

ÖLÜM AYLIĞI HANGİ KOŞULLARDA KESİLİR?
Dul eş evlendiğinde,
Cinsiyet fark etmeksizin çocuklar çalışmaya başladığında,
Eğitim görmeyen erkek çocuk 18 yaşını doldurduğunda,
Yüksek öğrenim gören erkek çocuk 25 yaşını doldurduğunda,
Kız çocukları evlendiğinde
Malul çocuğun çalışma gücü kaybının %60 oranın altına düştüğünde,
4 yıllık üniversiteyi 7 yılda bitiremeyen çocuğun yaşı önemli olmamaksızın
Ölüm aylığı kesilir.

GERİYE DÖNÜK TALEP EDİLEBİLİR Mİ?
Bu durumda zamanaşımı süresi 5 yıllıktır. Ölüm aylığı almaya hak kazanmış eş, çocuklar, anne ve/veya baba eğer zamanında ölüm aylığı almak için talepte bulunmamışsa 5 yıl içinde geriye dönük olarak talepte bulunarak ölüm aylığı alabilir. Ama 5 yılın sonunda vaktinde ölüm aylığına hak kazanmış olsa dahi artık bu konuda talepte bulunamaz.https://www.sgk.gov.tr adresinden de detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz

HUKUKLU GÜNLER
HAFTAYA GÖRÜŞMEK ÜZERE
AV. ASLICAN ÖZGÜR İLELİ