Öksürük bir refleks ama bir hastalık değil! Çoğu zaman bir hastalık belirtisi, bir semptom. Üstelik pek çok hastalığın ortak belirtilerinden biri. Öksürmemizin temel nedeni, solunum sisteminde var olan sıvı, katı gibi tıkayıcı maddelerin vücuttan temizlenmek istemesi. Öksürmenin yarattığı basınçla bu maddeleri vücuttan atarak solunum sistemimizi rahatlatıyoruz. İşte bu yüzden doktorlar, öksürüğe değil, nedenlerine odaklanıyorlar. Aynı zamanda çıkardığı ses ve oluştuğu alana bağlı olarak da olası hastalıklar hakkında bilgi de sağlayan bir veri olarak değerlendiriyorlar. Öksürüğün süresinin de önemli bir bulgu olduğunu söyleyen Acıbadem Eskişehir Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Hülya Yolaçan, öksürük çeşitleri konusunda bilgi verdi.
ÖKSÜRÜK 3 ŞEKİLDE SINIFLANDIRILIYOR
Akut öksürük:3 haftadan kısa sürüyor. Nedenleri arasında; nezle, grip, üst solunum yolu enfeksiyonları, sol kalp yetmezliği, pulmoneremboli gibi nadir görülen hastalıklar bulunuyor.
Subakut öksürük:3-8 hafta arası sürüyor. Üst ve alt solunum yolu enfeksiyonları, astım, sinüzit gibi hastalıklar ya da alerjen veya irritan maddelere maruziyet etken olarak gösterilebiliyor.
Kronik öksürük: 8haftadan uzun süren sürüyor ve kişinin yaşam kalitesini düşüren önemli bir sorun olarak değerlendiriliyor. Üstelik sık görülüyor. Öyle ki her yüz yetişkinden 30 ile 40'ı kronik öksürük ile yaşıyor. Göğüs hastalıkları, poliklinik başvurularının yüzde 10-38'i yine aynı sorunla başvuruyor. En yaygın nedeniyse sigara kullanımı. Sigara içen erkeklerin yüzde 30'u, kadınlarınsa yüzde 25'inde kronik öksürükten şikayet ediyor.
BU HASTALIKLAR ÖKSÜRÜK YAPIYOR
Astım: Sigara içmeyen erişkinlerde kronik öksürüklerin yüzde 25-35'ininastımabağlı olduğu biliniyor. Astımda öksürük çoğu zaman kuru ve geceleri oluşuyor ve astım hastalarının yüzde 7-11'indeöksürük, tek şikayet.
BU SORULARA EVET DİYORSANIZ ASTIM OLABİLİRSİNİZ!
-Bir kez ortaya çıkan ve tekrarlayan hışıltılı solunum atağı öyküsü var mı?
-Geceleri öksürük şikayeti var mı?
- Alerjen madde, hava kirliliğine maruziyet, egzersiz sonrası öksürük ya da hışıltılı solunum görülüyor mu?
-Soğuk algınlığı hemen göğse iniyor mu? Ya da iyileşmesi 10 günden uzun sürüyor mu?
-Şikayetler astım tedavisiyle düzeliyor mu?
Postnazal Akıntı Sendromu: Erişkinlerde kronik öksürüğün en sık görülme nedenlerinden biri, bu sendrom.Postnazal Akıntı Sendromu,burun ve sinüslerden gelen sekresyonun boğaza akması sonucu oluşuyor.Bu tabloyu genellikle bakteriyel sinüzit,alerjik fungal sinüzit,enfeksiyon sonrası rinit, alerjik rinit veya mesleksel rinit oluşturuyor.
Gastroözafagial Reflü Hastalığı(GÖRH): Kronik öksürük yakınması ile başvuran hastaların yüzde 5-41'inde GÖRH saptanıyor. Günde 10-15 kere olmak üzere yemek sırasında, yemek sonrasında ve uykuda görülebiliyor. Bu rahatsızlığa yol açan neden; küçük miktarlarda mide içeriğinin aralıklı olarak ses telleri ve boğaz bölgesine ulaşması ve o bölgeyi tahriş etmesi.Yemek borusu alt ucunun geçici olarak gevşemesi, karın içi basıncının artması ve yemek borusu alt basıncının devamlı olarak düşük olması gibi farklı nedenlerle ortaya çıkabiliyor.
Angiotensin Converting Enzyme(ACE): ACE etken maddesi içeren tansiyon ilaçlarına bağlı kronik öksürük, yüzde 2civarındagörülüyor.Öksürük tipik olarak kuru vasıfta, irrite edici, gıcıklayıcı olarak veya boğazda kaşınma şeklinde tarif ediliyor. Öksürüğün ilaç alındıktan sonraki 17 ile 20'inci günlerde görüldüğü, ilaç bırakıldıktansonra24 ila27. Günlerdeyse kaybolduğu biliniyor.
Kronik Psikojenik Öksürük: Esas olarak çocukluk çağında ortaya çıkıyor. Çocuk öksürmeyi bir alışkanlık geliştirebiliyor ya da tik oluşturabiliyor.
Kronik Akciğer Hastalıkları: Kronik bronşit;birbirin izleyen 2yıl ve daha fazla sürede, her yıl en az 3 ay devam eden öksürük ve balgam çıkarma yakınmalarıyla kendini belli ediyor. Bu yakınmalara neden olabilecek bir hastalığı bulunmayan fakat irritan tozlara, duman veya sigaraya maruz kaldığı bilinen hastalarda da kronik bronşitin akla gelmesi gerekiyor. Kronik öksürük şikayeti aynı zamanda bronşektazi tüberküloz, bronşiolit, interstisyel akciğer hastalığı (akciğer sertleşmesi), akciğer kanseri gibi hastalıklarda da görülüyor.
Nadir Nedenler: Kalp yetmezliği, dış kulak yolu hastalıkları,diyafragma irritasyonu, periton diyalizi,laringeal duyu nöropatisi,trakea arkasındaki kitleler,bazı kalp ritim bozuklukları gibi hastalıklarda da kronik öksürük gelişebiliyor.
