Safra kesesi karaciğerin alt yüzünde karaciğere yapışık kese şeklinde bir organdır. Safra kesesinin görevleri, safrayı depolamak, konsantre etmek ve yiyeceklerin sindirilmesine yardımcı olmak üzere, doğru zamanda safrayı ince bağırsaklara salgılamaktır. Safranın görevi ise yağların emilimini sağlamaktır.
NASIL VE KİMLERDE OLUŞUR?
Eskişehir Acıbadem Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Tolga Hüner, 'Safra kesesi içinde normalde eriyik halde bulunan, kolesterol veya pigmentlerin çökelek oluşturması sonucu ortaya çıkan yapılardır. Safra içerisindeki maddeler belli bir oranda bulunur ve bu denge onların eriyik şeklinde kalmasını sağlar. Safra kesesi safrayı konsantre ederken bu oranların bozulması halinde, safra içinde çökelekler oluşur. Bunlar giderek büyürler ve saptadığımız taşları oluştururlar' dedi.
TAŞ OLUŞMASININ NEDENLERİ
'Sanılanın aksine yiyecek ve içeceklerin safra taşı oluşumuna doğrudan bir etkisi söz konusu değil. Ama eğer safra kesenizde taş varsa bazı yiyecekler özellikle yumurta, yağlı yiyecekler, kabuklu bakliyat grubu besinler, alkol safra taşının ağrı yapması ihtimalini yükseltiyor' diyen Doktor Tolga Hüner, 'Safra kesesi taşlarının oluşmasına yol açan birden çok faktör var. Safra yoğunluğunun artması, bazı kan hastalıkları, safra yolu tıkanıklıkları, kanda bazı maddelerin fazlalaşması en önemli faktörler. Yaş ilerledikçe, kilo arttıkça, kolesterol seviyesi yükseldikçe taş oluşması riski artıyor. Kadınlarda (özellikle fazla kilolu, beyaz ten, şarışın, çok doğum yapmış kadınlarda) risk yükseliyor. Aile hikayesinin de önemli bir faktör olduğu biliniyor' diye konuştu.
SAFRA TAŞINA AİT ŞİKAYETLER NELERDİR?
-Karında şişkinlik
-Karın ağrısı
-Geğirti
-Gaz
-Hazımsızlık gibi yakınmalardır.
Safra taşları sıklıkla 'safra kesesi atağı' denilen ani oluşan semptomlar yaparlar. Bu ataklar genellikle yağlı yemekleri takip eder, gece uyku esnasında başlayabilir.
- Karın üst kısmında ani oluşan, devamlı, şiddetli bir ağrı vardır, yarım saat ile saatler boyu sürebilir.
- Sırta, orta kısma veya sağ kürek kemiği altına yayılan ağrı olur.
- Bulantı veya kusma olur.
Özellikle terleme, titreme, ateş, sarılık yakınmaları olan hastaların derhal bir doktora başvurmaları gereklidir.
Safra kesesinde taş olan bazı kişilerde ise hiçbir semptom yoktur, bu kişilere 'asemptomatik' ve bunlardaki safra taşlarına da 'sessiz safra kesesi taşları' denir. Bu taşlar hiçbir belirgin yakınma olmadan uzun yıllar sessiz kalabileceği gibi hiç ummadığımız anlarda ciddi sağlık problemlerine yol açabilmektedir
SAFRA KESESİ TAŞININ TEDAVİSİ NEDİR?
Doktor Tolga Hüner, tedavi yöntemlerini anlatarak, 'Safra kesesine ve safrayı ve diğer sindirim enzimlerini karaciğer, safra kesesi ve pankreastan ince barsaklara taşıyan kanallara topluca bilier sistem denir. Safra taşları bu kanallardan herhangi birini tıkayarak normal safra akışını durdurabilirler. Tıkanabilecek bu kanallar safrayı karaciğer dışına taşıyan hepatik kanallar,safra kesesinin kanalı olan sistik kanal veya hepatik ve sistik kanallardan gelen safrayı ince barsaklara taşıyan ana safra kanalı olabilir. Bu kanallarda birikip akamayan safra; safra kesesi,kanallar veya nadiren karaciğer içinde iltahaba yol açabilir. Pankreas kanalı da ana safra kanalı ile birleşerek barsağa açılır. Eğer safra taşı bu kanalı tıkar ise pankreas enzimleri akamaz ve bu kez aşırı ağrılı ve bazen de tehlikeli bir rahatsızlık olan pankreatite yol açabilir. Eğer kanallardan herhangi biri uzun süre tıkalı kalacak olursa safra kesesi,karaciğer ve pankreası etkileyecek oldukca ağır ve bazen ölümcül hasarlar oluşabilir.Bu ciddi problemin belirtiler ateş,sarılık ve devamlı ağrıdır. Safra kesesi taşlarının tedavisinin cerrahidir' dedi. Doktor Hüner, günümüzde hem açık hem de kapalı sistemle ameliyat yapıldığını söyledi.
SAFRA KESESİNİN YOKLUĞU VÜCUTTA PROBLEM YARATIR MI?
En çok merak edilen problemlerin başında gelen 'Vücutta problem yaratır mı?' sorusunun cevaplayan Tolga Hüner, 'Kişide safra kesesi olmadığı zaman da normal yaşam sürdürülebilmektedir. Safra kesesinin olmaması diyette bir değişikliği gerektirmez. Safra kesesi alındığında karaciğerin yapmış olduğu safra, safra kesesinde depolanmak yerine direkt olarak kanallarla barsağa akar. Unutmamalıyız ki; dikkatsiz ve aşırı beslenme gaz, şişkinlik, hazımsızlık, mide bulantısı, mevcut olan safra kesesi hastalıklarımızın alevlenmesi gibi sağlık problemlerine yol açabilir' diye konuştu.
