Anadolu Üniversitesi T.C. Tarihi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kemal Yakut, Eskişehir’in işgal yıllarına ve bağımsızlık sürecindeki stratejik önemine dikkat çekti. Eskişehir Valiliği tarafından hazırlanan özel videoda konuşan Prof. Dr. Yakut, şehrin sadece coğrafi değil, askeri ve lojistik anlamda da Milli Mücadele'nin temel taşlarından biri olduğunu belirtti.
“Eskişehir iki kez işgal edildi”
Prof. Dr. Yakut, Eskişehir’in İngilizler ve ardından Yunan kuvvetleri tarafından işgal edildiğini hatırlatarak, “Mondros Ateşkes Antlaşması sonrası, bir İngiliz yüzbaşısının Eskişehir’in işgal edilmesi gerektiğine dair hazırladığı raporun Londra’ya ulaştırıldığını biliyoruz. Bu raporun ardından 1919’da İngilizler şehre girmiştir. 19 Temmuz 1921’de ise Yunan işgali başlamış, şehir ikinci kez düşman işgaline uğramıştır. Ancak halkın gösterdiği direniş, Milli Mücadele’nin en güçlü dayanaklarından biri olmuştur” dedi.
“Askeri karargâh niteliğinde bir şehir”
Eskişehir’in askeri ve stratejik önemine dikkat çeken Yakut, “1. ve 2. İnönü Savaşları Eskişehir çevresinde yapılmıştır. Bu savaşlar, halkın moralini yükselterek yeni Türk devletinin temellerini güçlendirmiştir. Nasıl ki Ankara siyasi merkez olmuşsa, Eskişehir de askeri mücadelenin merkezi haline gelmiştir. Mustafa Kemal Paşa defalarca Eskişehir’e gelmiş, Batı Cephesi Karargâhı burada bulunmuştur. Alınan kararlar, savaşın seyrini belirlemiştir” ifadelerini kullandı.
“Yunanlılar şehri yaktı, halk yeniden ayağa kaldırdı”
Yakut, Yunan işgalinin ardından Eskişehir’in büyük tahribata uğradığını da şu sözlerle anlattı: “Yunan kuvvetleri geri çekilirken şehri büyük ölçüde ateşe verdi. Mahalleler, camiler, okullar, işyerleri yakıldı. Köprübaşı ve Arifiye başta olmak üzere pek çok bölge harap oldu. Ancak Türk ordusunun 2 Eylül 1922’de Eskişehir’e girmesiyle birlikte halk derhal kolları sıvadı. Telgraf hatları onarıldı, okullar açıldı, demiryolu yeniden işler hale getirildi. Dönemin Belediye Başkanı Hasan Basri Aytöre, kalkınma için girişimlerde bulundu.”
Prof. Dr. Yakut, sözlerini şu cümleyle tamamladı: “Mustafa Kemal Atatürk’ün 1923’te gerçekleştirdiği Eskişehir ziyaretinde halkın direnişini ve fedakârlığını dile getirmesi, bu mücadelenin ne kadar kıymetli olduğunu bir kez daha göstermiştir. Bu vesileyle tüm şehitlerimizi ve gazilerimizi rahmet ve minnetle anıyoruz.”
