Dilden anlayana söz hâlden anlayana gönül emanet edebilmek, emanete hıyanet etmemek, emanete sahip çıkmak gereğini bilmek, emaneti gerektiği gibi korumak, emanetin kıymetini bilmek, emanetten emin olabilmek, sağlam dostun insana verilmiş en kıymetli emanet olduğunu bilmek, sırrı emanet sayıp saklamak, Yunus Emre’nin şu beytindeki gibi ruhun tene emanetinin anlamını bilmek (Vaktinize hazır olun, ecel vardır, gelir bir gün / Emanettir kuşça canın, issi vardır, alır bir gün) vb. konularda bakın kaynaklarımdan ulaşabildiğim atasözlerimiz ne diyor:
At elin, torba emanet, bizim dahdahımız var. / Eşek elin, zerdeli emanet, emmin delalet. / At elin, heybe emanet; işimiz dah çüşten ibaret. / At elin, it elin; hemen yelin hemen yelin. / Eşek elin, zerdali emanet, düştük yola sonumuz hayra alamet / Pabuç emanet, sokak elin, gez babam gez. / Heybe elin torba emanet. / Kuskun başkasının çul rehin.
1. Mal da satıcı da emanet; burada satış olmaz ki. 2. İşimiz hep emanete kalmış durumdadır. Bu işleri yaptığıma bakmayın; ben emanetçiyim
At, avrat, silah ödünç verilmez. / Avratla atı emanet verme.
At, sahibine bağlı bir hayvan olduğundan başkasına verildiğinde huysuzluk yapar. Avrat/kadın, inancımıza göre sadece bir tek erkeğe ait olup onun namusudur. Bu yönüyle emanet edilemez. Silah tehlikeli işler çıkarabileceğinden dolayı onu sahibinden başkası kullanmamalıdır.
Başkasının atına binersen ağırlığınca oturma.
Emaneti kendininmiş gibi kullanmak, doğru olmaz.
Eğreti elbiseyi düğün damında soyarlar.
Emanetin nerede, ne zaman, nasıl tesliminin isteneceği belli olmaz.
El atına ya bayram ya düğün günü binilir.
Emanetin süresi, çok sınırlıdır.
Emanet, yerinde yaraşır.
1. Emanet güvenilir ellere verilirse anlam kazanır. 2. Emanet alınan bir an önce yerine teslim edilmelidir.
Emanete hıyanet olmaz. / Emanete hıyanet etme!
Güvenilerek korumamıza bırakılanlara el uzatılmaz, kötülük edilmez, haince davranılmaz. Esas olan, güvene lâyık olmak ve emaneti titizlikle korumaktır.
Emanetin peşinde şeytan hazırdır.
Emanete her an bir zarar, gelebilir.
Eşeği sahibinin dediği yere bağla da varsın kurt yesin.
Kötü bir sonuç meydana geldiğinde sorumlu olmamak için iş, sahibinin isteğine uygun olarak yapılmalıdır.
Evinizde oturanın canı da evinizde sayılır.
Misafir canıyla da malıyla da emanetimizdir.
Kötü komşu, insanı hacat sahibi eder./ Komşunun kötüsü, insanı mal sahibi eder.
Kötü komşu, kendinden emanet olarak istenen şeyi vermez. Emanet isteyen de gidip o şeyden satın alır. Böylece bu komşu, o kişiyi eşya/mal sahibi yapmış olur.
Kurda kuzu teslim edilmez. / Kurda koyun inanılmaz.
Bir şey, zarar görmemesi ya da tamamen yok olmaması için ona zarar vereceği belli olanlara teslim edilmemelidir.
Pabuç emanet, sokak beylik; gez kuzum gez.
Sorumluluk olmazsa her şey, çok kolay gelir.
Padişah olsan da taht senin değil, satın alırsan da kul senin değil.
Sorumluluk olmadan yaşamak, işin kolay kısmıdır.
Seyis atıyla birinci gelinmez.
Emanet olan bir şey ile yarışa girilmez; girilse de derece alınmaz.
Kedinin boynuna ciğer, asılmaz. / Kediye peynir ısmarlanmaz. / İt, yağ küleğine bağlanmaz. / Tilkiye tavuk, emanet edilmez. / Kurda koyun güttürme.
Karını kayınına, paranı koynuna emanet et. / Koyunu köpeğe teslim eden, kebabı ele yedirir.
Bir iş ya da emanet; ehli olmayan, onu kendi çıkarına kullanabilecek, güvenilmeyecek kimseye bırakılmamalıdır. Herkese her şey, emanet edilmez. Emanet bırakılacak kişi, güvenilir olmalıdır.
Emanet hayvanın kuskunu, yokuşta koparmış. / Eğreti ata binen, tez iner. / Ekli kuyruk, tez kopar. / Emanetin canı, kıçında olur. / Eğreti kaftan, tez eskir. / Emanet atın dişi, arpa yerken kırılır. / Emanet eşeğin yuları, gevşek olur. /Emanetin bağrı, yufka olur. / Emanetin gözü, yerdedir. / Güdük köpekte takma kuyruk, durmaz.
1. Başkasının malını ve yetkisini geçici olarak kullanan, bir süre sonra, onları asıl sahibine bırakmak zorunda kalır. 2. Eğreti olarak kullanılmak üzere verilen bir şey, hiç umulmadık zamanda bozulur.
Özbekistan’dan
hacat: Alet edavat
külek: Süt, bal, yağ, yoğurt vb.ni koymaya yarayan, yarım fıçı biçiminde, tahtadan kulplu kap
Kırgızistan'dan
