Eskişehir Barosu İnsan Hakları Komisyonu adına konuşan Komisyon Başkanı Büşra Karadan, Baro Hizmet Binası’nda yaptığı açıklamada 19 Mart süreci ve öncesinde kentte yapılan barışçıl gösteriler sırasında yaşanan hak ihlallerine ilişkin ayrıntılı bir izleme ve değerlendirme raporu hazırladı. Karadan, hem gözaltı işlemlerinde hem de sonrasındaki süreçlerde ciddi sorunlar tespit edildiğini belirtti.
"Herkesin yanında yer aldık"
Eskişehir Barosu İnsan Hakları Komisyonu Başkanı Büşra Karadan, gözaltı süresi, avukata erişim ve hijyen koşullarını eleştirerek, “Eskişehir Barosu İnsan Hakları Komisyonu olarak, bu süreçte hiçbir siyasi görüş, düşünce ya da kimlik ayrımı gözetmeksizin; temel hakları ihlal edilen, herkesin yanında yer aldık. Gözaltına alınan ya da müdahaleye maruz kalan kişiler arasında farklı siyasi ve toplumsal eğilimlere sahip birçok yurttaşın bulunması, yaşanan mağduriyetlerin bireysel tercihlerden bağımsız, yapısal sorunlara dayandığını açıkça ortaya koymaktadır. Yapılan gözlemler ve tutulan resmi tutanaklar doğrultusunda hazırlanan ayrıntılı izleme ve değerlendirme raporumuzda; özellikle sürecin ilk günlerinde gözaltı sürelerinin uzatılması, avukata erişimde yaşanan güçlükler, gözaltı koşullarının yetersizliği, nezarethane hijyeni, özel sağlık ve beslenme ihtiyaçlarının karşılanmaması gibi temel haklara dair ihlallerin tespit edilmiş ve raporlanmıştır. Anayasa’nın 34. maddesi ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 10. ve 11. maddesi kapsamında güvence altına alınan ifade özgürlüğü, toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 149. ve 150. maddelerinde düzenlenen müdafi yardımından yararlanma hakkı ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) madde 3’te yer alan kötü muamele yasağı çerçevesinde değerlendirdiğimizde; bazı uygulamaların bu hakların kullanılmasını zorlaştırdığı görülmüştür” ifadelerini kullandı.
"Yaşanan aksamalar özellikle dikkat çekicidir"
Süreç içinde kamu kurumlarıyla kurulan iletişimde ilerleme kaydedildiğini ve CMK müdafii görevlendirme sisteminin açık kaldığı sürece daha sağlıklı işlediğini belirten Karadan, “Sürecin ilk evrelerinde gözaltı sürelerinin uzatılmasına ilişkin yeterli hukuki bilgilendirme yapılmaması, gözaltına alınan kişilerin müdafi talep etmeleri yönündeki haklarının gerektiği şekilde bildirilmemesi ve bazı durumlarda müdafilerin gözaltı merkezlerine girişinin geciktirilmesi gibi hususlar da tarafımızca tespit edilmiştir. Nezarethane koşullarına dair gözlemlerimizde ise; hijyen yetersizlikleri, barınma koşullarındaki eksiklikler ve sağlık hizmetlerine erişimde yaşanan aksamalar özellikle dikkat çekicidir. Kadınların özel hijyen ihtiyaçları, gözaltındaki kişilerin ilaç kullanımı ve özel beslenme gereksinimleri gibi temel ihtiyaçların zamanında karşılanamaması, insan onuruna uygun muamele ilkesinin ihlali niteliğindedir. Bu tür süreçlerde etkin ve hukuka uygun bir koordinasyonun önemi açıktır” diye konuştu.
Karadan, “Hazırladığımız bu izleme raporu, hem ilgili kişi ve kurumlar nezdinde farkındalık yaratmak hem de ilerleyen süreçlerde benzer ihlallerin önlenmesine katkı sağlamak amacıyla kamuoyuyla paylaşılacaktır. Bu raporda, süreç boyunca tutulan tutanakların özetleri yer almakta olup; sürece ilişkin görseller, belgeler ve tutanakların asılları Eskişehir Barosu İnsan Hakları Komisyonu arşivinde muhafaza edilmektedir. Gerekli görülmesi halinde bu kayıtlar, ilgili yargı mercileri ve resmi kurumlarla paylaşılmak üzere hazır bulundurulmaktadır” dedi.
