Uzman Psikolog Beste Çokaygil, dijital bağımlılığın farkında olmadan kaygı, stres ve yetersizlik duygularını tetiklediğini belirterek, ruhsal dengeyi korumanın yolunun “dijital detoks” uygulamasından geçtiğini söyledi.
Günün büyük bölümünü ekrana bakarak geçiren bireylerin, sabah uyanır uyanmaz telefonlarına sarıldığını, gün içinde sosyal medyada gezinip akşamı da ekran karşısında bitirdiğini ifade eden Çokaygil, “Bu alışkanlıklar artık rutin hale geldi. Bir yandan haber alıyor, sosyalleşiyoruz; diğer yandan fark etmeden zihnimizi sürekli uyarıyoruz. Sürekli bildirim almak, başkalarının hayatlarını izlemek ve ‘kaçırma korkusu’ yaşamak kişilerde ciddi bir kaygı artışına neden oluyor” dedi.
Psikolog Çokaygil, dijital ortamın insan beynine yüklediği sürekli uyarılma haline dikkat çekerek, “Beyin, gelen bildirim sesleriyle sürekli bir ‘hazır ol’ moduna geçiyor. Bu da zihnin dinlenmesini engelliyor. Sosyal medyada gördüğümüz idealize edilmiş hayatlar ise kişide ‘ben yetersizim’ düşüncesini besliyor. Zamanla stres, dikkat dağınıklığı, uyku problemleri ve özgüven sorunları kaçınılmaz hale geliyor” diye konuştu.
“Kısa dijital molalar farkındalığı artırıyor”
Teknolojiden tamamen kopmak yerine, sağlıklı sınırlar çizmenin önemine değinen Uzman Psikolog Beste Çokaygil, dijital detoksun tam da bu noktada devreye girdiğini belirtti. Çokaygil, “Dijital detoks; belirli bir süre boyunca sosyal medya, internet ve ekranlardan uzak kalarak zihinsel bir mola vermektir. Bu kısa aralar farkındalığı artırır, stres seviyesini düşürür ve bireyin sosyal ilişkilerinde daha etkin olmasını sağlar” ifadelerini kullandı.
“Sabah ve gece saatlerinde ‘ekransız zaman’ yaratın”
Dijital detoksun günlük yaşamda nasıl uygulanabileceğine dair pratik öneriler de veren Çokaygil, özellikle sabah ve gece saatlerinde ekran kullanımını sınırlandırmanın önemine dikkat çekti:
“Sabah uyandıktan sonraki ilk 30 dakika ve gece uyumadan önceki son 1 saati ‘ekransız zaman’ olarak değerlendirmek gerekiyor. Bu basit alışkanlık bile uyku kalitesini artırır, odaklanmayı güçlendirir.”
Ayrıca haftada bir günü veya birkaç saati tamamen sosyal medyasız geçirmeyi öneren Çokaygil, bu sürenin kişiye zihinsel bir yenilenme fırsatı sunduğunu söyledi.
“Bildirimleri azaltın, ekran sürenizi gözlemleyin”
Sürekli gelen bildirimlerin dikkat dağınıklığına yol açtığını vurgulayan Uzman Psikolog, yalnızca önemli uygulamaların bildirimlerinin açık bırakılmasının faydalı olacağını belirtti. “Telefon ayarlarından günlük ya da haftalık ekran süresini takip etmek, farkındalık yaratır. Gerekirse zamanlayıcı kullanarak ekran molaları oluşturabilirsiniz. Ekran süresini birden kesmek yerine küçük hedeflerle kademeli olarak azaltmak çok daha sürdürülebilir bir yöntemdir” dedi.
Çokaygil, sosyal medya yerine kitap okumak, yürüyüş yapmak, müzik dinlemek, günlük tutmak veya hobilere zaman ayırmak gibi aktivitelerin zihni rahatlatacağını ifade etti. “Dijital detoksun amacı teknolojiden kopmak değil, onunla sağlıklı bir ilişki kurmaktır. Ekrandan uzaklaşıp gerçek dünyayla bağ kurmak, ruhsal dengeyi yeniden kazandırır” diyerek sözlerini tamamladı.
