Himmet Yanık yazdı.
Bir şeyi güzel yapmaya yaralı iş işlemeye, iyilik yapmaya, ikramda bulunmaya ihsan denir. İhsan kavramı Kur'an'ı Kerim'de 'Rabbin sadece kendisine kulluk etmenizi anne ve babaya iyi davranmanızı kesin bir şekilde emretti. onlardan biri veya her ikisi senin yanında yaşlanırlarsa kendilerine 'öf' bile deme; onları azarlamaiksine de güzel söz söyle.'(1) Bu ayeti kerimede yüce Allah anne ve babaya güzel davranmayı tavsiye etmekte bir nevi genel manada ihsanda bulunmayı emretmektedir. 'Kötülüklerden sakınanlar da, rabbiniz ne indirdi?' denildiğinde hayır 'indirdi' derler.'Bu dünyada güzel davrananlara güzel mükafat vardır. Ahiret yurdu ise onlar için daha hayırlıdır. Takva sahiplerinin yurdu gerçekten güzeldir.'(2) Her iki ayeti kerimede güzel davranışının mükafatının da güzel olacağı belirtilmektedir. Çok açık bir ifadeyle bu ayette güzel amel edenlere daha güzel mükafat (cennet) bir de fazlası vardır. 'Onların yüzlerine ne bir toz ne de bir horluk gelir. İşte onlar cennet ehlidirler ve onlar orada ebedi kalacaklardır.'(3)Ayette zikredilen 'ihsan' güzel yapmak yüce Allah'a layık rızasına müvafık güzel iş yapmak ve işleri layık oldukları şekliyle güzel yapmak peygamber (sav) efendimizin ifadesiyle İHSAN; senin Allah'ü tealaya sanki onu görüyormuşsun gibi kulluk etmendir. çünkü sen onu görmesen de o seni görmektedir. İşte böyle güzel iş , vazife, ibadet ve iyilikler yapanlara yaptıklarından daha güzel olan cennetler ve Allah'ın lütfu olarak fazla nimetler de verilecektir. her bir insan işini, sanatını güzelce icra etmesinin karşılığı dünyada nimet, ahrette cennet vaad edilmektedir. 'Bilakis muhsinlerden olarak kim yüzünü Allah'a döndürürse onun ecri rabbinin katındadır. Öyleleri için ne bir korku vardır ne de onlar üzülürler.'(4) Bu ayeti kerimede kulluk etmeyi yüce Allah ihsana bağlamıştır. yine bir kimse sadece ibadet etmekle kendisini kurtaramaz. Yaptığı ibadeti, işi ihlasla yapması gerekmektedir. Muhsin; yaptığı işi Allah için yaparak sadece onun rızasını kazanmak için yapacak, sağlam yapacak, güzel yapacak, noksansız, hatasız, her işin hakkını vererek yapacak.
Cebrail (a.s.) peygamberimize sorduğu sorulardan birisi de 'ihsan nedir?' olmuştur. Peygamber efendimiz (sav) efendimiz cevaben 'Allah'ı görüyormuşsun gibi ibadet etmendir. Her ne kadar sen onu göremesen de o seni görüyordur.'(5) İhsan'ın önemini belirten 'Allah her şeye karşı ihsanı farz kılmıştır.'(6) hadis'i şerifi yukarıda ifade ettiğim gibi insanın yaptığı her iş, amel, ibadet, muamelat , yönetim, yargı, ukubat, ahlak, itikat vs. bütününü kapsar. İnsanın her işi ve görevi şartlarına, kurallarına, tekniğine uygun olarak estetik, sağlam, güzel, kaliteli, en iyi ve mükemmel bir şekilde yapmayı ifade eder. 'İhsan; Allah'ın kullarına kesin bir emridir.'(7) Allah'ın yarattıkları ve nimetleri en güzel örnek olması bakımından İHSAN'I Allah'a karşı ihsanı, insanlara karşı ihsanı ve kişinin kendisine karşı ihsanı olarak gruplandırabiliriz.
'El işte, gönül hasrette olmalı,
El işte, gönül oynaşta olmamalı.'
İhsan'ı bol hayat temennisiyle sevgiyle kalın, hoşçakalın.
(1) İsra Suresi Ayet: 23
(2) Nah Suresi Ayet: 30
(3) Yunus Suresi Ayet: 26
(4) Bakara Suresi Ayet: 112
(5) Buhari İman 37.1.18
(6) Müslim Sayd 57
(7) Bakara Suresi Ayet: 195
