Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edilen yeni düzenlemeyle birlikte, turizm sektöründe çalışan işçiler için hafta tatili uygulaması değişti. Mevcut İş Kanunu’na göre bir işçi 6 gün çalıştıktan sonra 7’nci gün hafta tatiline hak kazanırken, yapılan değişiklikle turizm işletme belgeli otellerde bu süre 10 güne kadar çıkarıldı. Yeni düzenlemeye göre, işçiler 10 gün çalıştırılabilecek ve 11’inci gün hafta tatili yapabilecek.
Mevzuatta hafta tatili nasıl düzenleniyor?
Anayasa’nın 50’nci maddesi, çalışanlara ücretli hafta tatili, bayram tatili ve yıllık izin hakkı verilmesini öngörüyor. Bu hakların detayları ise İş Kanunu’nun 46’ncı maddesiyle düzenleniyor. Mevcut kanuna göre bir işçiye, 7 günlük zaman dilimi içinde kesintisiz en az 24 saatlik hafta tatili verilmesi zorunlu. Hafta tatiline hak kazanabilmek için işçinin önceki 6 gün çalışmış olması gerekiyor.
Yargıtay'ın yerleşik içtihatlarına göre, bu 24 saatlik süre eksik verildiğinde ya da bu sürede işçi çalıştırıldığında, hafta tatili izni kullandırılmamış sayılıyor. Hatta işçi hafta tatilinde sadece 1 saat çalışsa bile, bu hak ihlal edilmiş kabul ediliyor.
İşçi onay verirse hafta tatilinde çalıştırılabiliyor
Kanunen işçi hafta tatilinde çalıştırılamazken, işçinin açık rızası ile bu mümkün olabiliyor. Uygulamada ise genellikle iş sözleşmeleri imzalanırken işçiden, gerektiğinde hafta tatilinde çalışmayı kabul ettiğine dair onay alınıyor.
İş Kanunu’nda hafta tatilinde yapılan çalışma karşılığında ne kadar ücret ödeneceği açıkça belirtilmiyor. Ancak kanuna göre fazla çalışma, saatlik ücretin yüzde 50 zamlı haliyle ödeniyor. Örneğin işçinin saatlik ücreti 100 TL ise fazla çalıştığı her saat için 150 TL ödeniyor. Yargıtay da hafta tatilinde yapılan çalışmayı fazla mesai kapsamında değerlendiriyor. Buna göre işçiye, normal günlük ücretine ek olarak 1,5 günlük fazla mesai ücreti daha ödenmesi gerekiyor.
Turizm sektörüne özel: 6+1 değil, 10+1 düzeni
TBMM’de kabul edilen kanunla birlikte, turizm işletme belgeli otellerde çalışan işçilere yönelik özel bir uygulama getirildi. Artık bu işletmelerde çalışan işçiler için hafta tatili 6+1 yerine 10+1 sistemine göre uygulanacak. Yani, işçi 10 gün çalıştıktan sonra 11’inci gün hafta tatiline çıkabilecek.
Dahası, bu hafta tatilinde çalıştırılan işçiler için, yapılan çalışma saatleri fazla mesai kapsamında sayılmayacak. Bu da, işçiye o gün için ek ücret ya da zamlı ödeme yapılmayacağı anlamına geliyor. Ayrıca kullanılmayan hafta tatillerinin hangi sürede kullandırılacağına dair kanunda herhangi bir hüküm yer almıyor. Yargıtay’ın bu konuda bir içtihat geliştirmemesi halinde, işveren sezon boyunca işçiye yalnızca 11 günde bir tatil yaptırabilecek.
Başka sektörler de sırada olabilir
Habertürk’ün haberine göre, düzenlemenin TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'ndaki görüşmeleri sırasında, işveren temsilcileri özellikle inşaat sektöründe de benzer bir düzenleme talebinde bulundu. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na, inşaat dışında başka sektörlerden de benzer taleplerin ulaştığı ifade ediliyor.
