Eskişehir’in coğrafi işaret tescilli meşhur çi böreği, zaman zaman sosyal medyada olumsuz eleştirilere maruz kalıyor. Bu eleştirilerin sebeplerini açıklayan deneyimli çi börek ustası Necati Aslan, başarının sırrının belirlenen standartlara uygun üretim ve işine gönülden bağlılık olduğunu söyledi.
Aslan, “Herkes çi börek yapıyor ama layığıyla hizmet veren usta sayısı çok az. Bu yüzden bazı vatandaşlarda çi böreğe karşı önyargı oluşuyor” diyerek kalitenin tecrübe ve sevgiyle birleştiğinde ortaya çıkacağını vurguladı. “İşi sevgiyle yapmadığınız zaman müşteriyi memnun etmek mümkün olmaz” diyen Aslan, kaliteli ürün için kalifiye eleman ve ustalık gerektiğini belirtti.
Usta, “Ürün kalitesinin sırrı iyi usta ve kaliteli malzemedir. Eskiden büyüklerimizin yaptığı ürünler farklıdır çünkü onları gönülden yaparlardı. İşini layığıyla yapmayan yerde başarı beklemek boşunadır” ifadelerini kullandı.
Sektörün zorluklarına da değinen Aslan, ustalık için yılların ve el alışkanlığının şart olduğunu söyledi: “El alışkanlığınız olmadığında ustalık ortaya çıkmaz.” Ayrıca, ustalık belgesi denetimlerinin yetersizliğini eleştiren Aslan, “Denetim olmazsa işi bilmeyenler de bu işe giriyor, bu da müşterinin kaliteli ürüne ulaşmasını engelliyor” dedi. Son olarak müşteri memnuniyetinin önemine dikkat çeken Aslan, “Müşteri bizim en büyük reklamımızdır. Memnun kalan kişi çevresine anlatır ve bu reklam kartopu gibi büyür” diye konuştu.
Çi böreğin tescil edilen tanımı ve olması gereken bazı özellikleri
Türk Patent Kurumu tarafından 2012 yılında 'Coğrafi İşaret Tescili' yapılan çi böreğin tanımı ve ayırt edici bazı özellikleri ise kısaca şöyle;
"Çiğbörek genel olarak un, su ve tuzdan oluşan hamurun dinlendirilip açıldıktan sonra; kıyma, soğan, tuz, su ve karabiber ile hazırlanan iç malzemesinin konularak kızgın yağda pişirilmesi ile elde edilen bir börek çeşididir. Çiğbörek hamurunda yüzde 70 oranında böreklik ve yüzde 30 oranında ekmeklik un karıştırılarak kullanılır. Dinlendirilen hamurlar merdane ile 20 cm çapında ve bir milimetre kalınlığında açılır. Beş kg. yağsız kıyma, 5 tatlı kaşığı karabiber, 5 tatlı kaşığı tuz, 2000 gr. haşlanmış soğan ve 500 gr. su ile karıştırılarak iç malzemesi hazırlanır. Çiğbörek hamur topaklarının her biri 50 gramdan oluşmaktadır ve 20 cm çapında açılan çiğbörek yufkalarının içine 25 gram iç malzemesi konmaktadır. Hazırlanan iç malzeme, daire şeklinde açılmış olan hamurun yarısına ince bir tabaka halinde bir çorba kaşığı (25 gram) kadar konulur. Hamurun diğer kısmı iç malzeme sürülen tarafın üstüne kapatılır. Harcın dışarı akmaması için kenarları kapatma tırtılı ile kesilerek kapatılır. Kenarları kesilen börek yarım ay şeklinde görünmektedir. Hazırlanan çiğbörekler çelik tencerede 160-170 santigrat derece kızdırılmış derin yağda pişirilir. Ayçiçek yağı kullanılır. Kızdırılmış derin yağda, çiğböreklerin çevrilerek her iki tarafı da sararıncaya kadar kızartılır. Bu süre her bir çiğbörek için 25-30 saniye kadardır. Kızartılan çiğböreklerin fazla yağı süzdürülerek çelik tencereden çıkartılır. Çiğbörekler porsiyonlar halinde sıcak olarak kayık tabaklarda servis edilir. Bir porsiyonda 5 adet, 1,5 porsiyonda 8 adet çiğbörek bulunur. Çiğbörek servisinde çatal-bıçak kullanılmaz ve çiğbörek elle yenir."
Denetleme görevi kime ait ve yapılıyor mu?
Coğrafi İşaret Sicil Belgesi'nde, denetleme görevinin Eskişehir Ticaret Odasının koordinatörlüğünde yapılacağı belirtilerek, "Eskişehir Ticaret Odası Yönetim Kurulu tarafından belirlenecek bir kişi, Eskişehir Ticaret Odası Tabldot, Kantin ve İçecek Sunum Hizmetleri Meslek Komitesinden bir uzman kişi ve Eskişehir İl Tarım ve Orman Müdürlüğünden bir uzman kişi olmak üzere toplam 3 kişilik bir denetim mercii ile denetim işlemleri yürütülecektir. Komisyon, Eskişehir Çiğböreğinin belirtilen standartlara uygun olarak üretilip üretilmediği konusundaki denetimlerini yılda en az bir defa yapar. Şikâyet üzerine veya gerekli görülen hallerde de her zaman denetim yapılabilir" denildi.
(İHA-Y)
