Depremler, insanların hayatlarını derinden etkileyen doğal afetlerdir. Büyük bir depremin ardından, artçı sarsıntılar (artçı depremler) da sıklıkla meydana gelir. Artçı depremler, ana depremin ardından gelen daha küçük sarsıntılardır ancak ciddi hasarlara yol açabilir ve hayatı tehdit edebilir. Deprem sonrası artçı depremlerle ilgili doğru önlemleri almak, can güvenliğini sağlamak için son derece önemlidir. Peki, artçı depremlere karşı nasıl önlem almalıyız? İşte dikkat etmeniz gereken temel adımlar:
1. Hemen Dışarıya Çıkmayın
Deprem sonrası panikle hemen dışarı çıkmak yanlış olabilir. Artçı depremler sırasında, binaların zeminleri veya üst katları daha fazla zarar görebilir. Binada olduğunuzda, güvenli bir alanda durun ve artçı sarsıntıları bekleyin. Mümkünse hemen güvenli bir alana yönelin, ancak dışarı çıkarken çatılardan veya düşen nesnelerden uzak durun.
2. Sağlam ve Güvenli Alanlara Yönelin
Bina içinde iseniz, sağlam ve açık alanlara yönelin. Kolon ve duvarlara yakın durmamaya özen gösterin. Yüksek eşyaların, camların ve mobilyaların yakınında olmaktan kaçının. Eğer dışarıda iseniz, açık alanlarda, bina, elektrik direği, ağaç gibi düşme riski taşıyan şeylerden uzak durun.
3. Düşebilecek Nesnelerden Korunun
Artçı depremler sırasında en büyük tehlikelerden biri, binaların içindeki düşebilecek nesnelerdir. Kitaplar, raflar, televizyonlar ve camlar gibi eşyalar devrilerek ciddi yaralanmalara yol açabilir. Evde bu tür eşyaları sabitlemek ve sarsıntılara dayanıklı hale getirmek önemlidir.
4. Yangın Riski İçin Dikkatli Olun
Artçı depremler sonrası elektrik hatlarında, doğalgaz borularında ya da diğer altyapı hizmetlerinde hasarlar meydana gelebilir. Bu da yangın riskini artırır. Gaz kokusu aldığınızda, hemen kapalı alanlardan uzaklaşın ve yetkililere durumu bildirin. Elektriği kapatmayı unutmayın.
5. Artçı Sarsıntılarda Panik Yapmayın
Artçı depremler genellikle daha küçük olmasına rağmen büyük depremler sonrası gelen korku ve panik durumu, insanların dikkatsiz davranmasına yol açabilir. Artçı sarsıntılar sırasında soğukkanlı kalmak, doğru bir şekilde hareket etmek hayati önem taşır. Aile üyelerinizle daha önceden belirlediğiniz bir buluşma noktası oluşturmak da faydalı olacaktır.
6. Deprem Sonrası İletişim Kurma
İletişim hatları genellikle deprem sonrasında kısa süreliğine kapanabilir. Artçı depremler sırasında, cep telefonlarınızı gereksiz yere kullanmaktan kaçının. Aksi takdirde, ağlar tıkanabilir ve acil durumlar için telefon hatları meşgul olabilir. Önemli acil durum numaralarını ve yakınlarınızın iletişim bilgilerini yazılı olarak yanınızda bulundurun.
7. Yapısal Güvenlik Kontrolü Yapın
Binaların yapısal durumu, artçı sarsıntılara karşı oldukça önemlidir. Eğer binalarda ciddi çatlaklar, duvarlarda kaymalar, yer yer çökmeler görüyorsanız, bu, yapısal bir risk oluşturabilir. Bina mühendislerinden veya uzmanlardan yardım alarak binanızın güvenli olup olmadığını kontrol ettirin. Eğer büyük hasar aldıysanız, binayı terk etmek en doğru hareket olacaktır.
8. Çocukları ve Yaşlıları Güvende Tutun
Çocuklar ve yaşlılar, artçı depremler sırasında daha fazla panik yaşayabilir. Onların güvenliğini sağlamak için, artçı sarsıntılar sırasında onları sakinleştirin ve daha güvenli bir alana yönlendirin. Çocukların deprem anında ne yapması gerektiğini öğretmek, yaşadıkları korkuyu en aza indirebilir.
9. Yedek Su ve Gıda Stoku Oluşturun
Artçı depremler, altyapı hizmetlerini geçici olarak kesebilir. Bu nedenle, evde yedek su ve gıda stoklarınızı hazır bulundurmak önemlidir. Ayrıca, deprem sonrası elektrik kesintileri yaşanabilir, bu yüzden jeneratör ya da pille çalışan ışıklar da hazırlıklı olmak için iyi bir seçenek olabilir.
10. Yerel Yetkililerin Uyarılarını Takip Edin
Deprem sonrası yerel yetkililerin uyarılarına dikkat etmek önemlidir. AFAD, yerel belediyeler ve güvenlik güçleri, artçı sarsıntılarla ilgili önemli bilgiler verebilir. Ayrıca, bu tür durumlar için acil durum kitleri ve tahliye planları oluşturmak, kriz anlarında yaşam kurtarıcı olabilir.
