CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU’NDA ‘’UZLAŞTIRMA’’
Merhaba Değerli Okurlar;
Geçtiğimiz hafta D’hondt sistemini anlatmaya çalışıp milletvekili hesabını incelemiştik.
Bu hafta ise Ceza Muhakemesi Hukuku’nda uzlaştırma konusunu ve şartlarını anlatacağız.
UZLAŞTIRMA
Ceza Muhakemesi hukukunda, mağdurların haklarının korunması amacıyla uzlaştırma; mağdur ve failin, özgür iradeleriyle kabul etmeleri hâlinde, tarafsız bir üçüncü kişinin yardımıyla, suçtan ortaya çıkan sorunların çözümüne aktif olarak katıldıkları bir süreçtir. Uzlaştırmanın hedefi, suçun işlenmesinden sonra fail ve mağdur arasında meydana gelen çekişmeyi, tarafsız bir uzlaştırmacının girişimiyle çözmektir. Uzlaştırma sürecine katılım her iki taraf için de arabuluculukta olduğu gibi tamamen gönüllüdür ve bu süreçte gizlilik ilkesi esastır
UZLAŞTIRMA ŞARTLARI
Kural olarak soruşturulması ve kovuşturulması şikayete tabi suçlar uzlaştırma kapsamındadır. Basit tıbbi müdahale ile giderilebilecek kasten yaralama,taksirle yaralama ,cinsel saldırı,eşe karşı cinsel saldırı ,reşit olmayanla cinsel ilişki cinsel taciz,tehdit ,konut dokunulmazlığının ihlali, İş ve çalışma hürriyetinin ihlali, kişilerin huzur ve sükununu bozma,kamu görevlisine hakaret haricindeki tüm hakaret suçları ,haberleşmenin gizliliğini ihlal suçu ,kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması,özel hayatın gizliliğini ihlal suçu .mala zarar verme ,güveni kötüye kullanma suçları en bilinen soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı suçlardandır.
Bununla birlikte soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlı olsa bile, cinsel dokunulmazlığa karşı suçlarda (cinsel taciz suçu, cinsel saldırı suçu vs.) uzlaştırma yoluna gidilemez.Bununla birlikte ısrarla takip suçunda da uzlaştırma yoluna gidilemez.Uzlaştırma kapsamına giren bir suçun, bu kapsama girmeyen bir başka suçla birlikte aynı mağdura karşı işlenmiş olması hâlinde de uzlaşma hükümleri uygulanmaz.
Suçun birden fazla faili varsa; aralarında iştirak ilişkisi olsun veya olmasın, ancak uzlaşan kişi uzlaşma hükümlerinden yararlanır.
Suçun birden fazla mağduru varsa; şüpheli veya sanık tüm mağdurlarla uzlaşmak zorundadır. Şüpheli veya sanık tüm mağdurlarla uzlaşma ise uzlaştırma hükümlerinden yararlanamaz.Taraflar arasında uzlaşma sağlandığı takdirde, soruşturma konusu suç nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası açılamaz; açılmış olan maddi ve manevi tazminat davasından feragat edilmiş sayılır.
UZLAŞTIRMA SÜRECİ
Soruşturma konusu suçun uzlaşmaya tâbi olması ve kamu davası açılması için yeterli şüphenin bulunması hâlinde, dosya uzlaştırma bürosuna gönderilir. Büro tarafından görevlendirilen uzlaştırmacı, şüpheli ile mağdur veya suçtan zarar görene uzlaşma teklifinde bulunur. Şüphelinin, mağdurun veya suçtan zarar görenin reşit olmaması halinde, uzlaşma teklifi kanunî temsilcilerine yapılır. Uzlaştırmacı, uzlaşma teklifini açıklamalı tebligat veya istinabe yoluyla da yapabilir. Şüpheli, mağdur veya suçtan zarar gören, kendisine uzlaşma teklifinde bulunulduktan itibaren üç gün içinde kararını bildirmediği takdirde, teklifi reddetmiş sayılır. Uzlaşma teklifinde bulunulması halinde, kişiye uzlaşmanın mahiyeti ve uzlaşmayı kabul veya reddetmesinin hukukî sonuçları anlatılır. Uzlaştırmacı, dosya içindeki belgelerin birer örneği kendisine verildikten itibaren en geç otuz gün içinde uzlaştırma işlemlerini sonuçlandırır. Uzlaştırma bürosu bu süreyi her defasında yirmi günü geçmemek üzere en fazla iki kez daha uzatabilir.
Uzlaşma anlaşması yapıldığı takdirde, uzlaştırma bürosu Cumhuriyet savcısı, anlaşmanın şüpheli ve mağdurun özgür iradelerine dayandığını ve hukuka uygun olduğunu tespit ederse, kovuşturmaya yer olmadığı kararı verir.Bu kararla birlikte oratada bir suç kalmaz.
Uzlaşma gerçekleşmezse, uzlaştırma bürosu savcılığı bir iddianame ile kamu davası açar. Kovuşturma aşamasında uzlaştırma yoluna gidilmiş ve uzlaşma sağlanamamışsa, ceza davasını gören mahkeme de yargılamaya kaldığı yerden devam eder.
Uzlaştırma süreci ile ilgili olarak Türkiye genelinde çok fazla uzlaştırma bürosuna giden suçlar mevcut olduğunu söyleyebiliriz. Ancak uzlaştırmanın gönüllük ve gizlilik ilkesine bağlı olduğunun vatandaşlara anlatılması gerektiğini düşünüyorum.Bu konuda özellikle hassas olunmalıdır.
HAFTAYA GÖRÜŞMEK ÜZERE
AV. ASLICAN ÖZGÜR İLELİ
