Bir insanın iyi ya da kötü olarak değerlendirilmesine sebep olan huy ve davranışlara ahlak diyoruz. İnsanın manevi özellikleri ahlak olarak ifade edilirken iyi yönleri de güzel ahlak olarak kabul edilmektedir. Sahabelerden Abdullah b.Mes'ud R.A. güzel ahlakı şöyle tanımlamıştır: 'Güzel ahlak; güleryüz, iyi ve güzel şeyleri yaygınlaştırmak ve başkalarına rahatsızlık vermekten kaçınmaktır.'
İnsanı Allah'u Teala en mükemmel ve mükerrem surette yaratmış ve diğer varlıklardan farklı olarak onu güzel ahlak ile donatmıştır. İnsandan da iman esaslarını en doğru şekilde benimsemesini, imanıyla orantılı bir kulluk (ibadet) hayatı sergilemesini ve ahlaken olgunluğa erişmesini istemiştir.
İslam güzel ahlaktan ibarettir ve İslam'ın temel kaynağı olan Kur'an-ı Kerim'in ana hükümleri iman, ibadet ve ahlak olmak üzere üç konuda toplanmıştır. Yine Kur'an-ı Kerim insanların nasıl doğru bir inanca sahip olabileceklerini açıklayıp kulluk görevlerini öğretirken, bir taraftan da günlük hayatlarında sahip olmaları ve uygulamaları gereken ahlaki ölçüleri de göstermektedir. Buradan anlıyoruz ki güzel ahlakın kaynağı dindir, güzel ahlak iman ve ibadetin ayrılmaz bir parçasıdır. İslam dinini bir ağaca benzetecek olursak kökü iman, dalları ibadet ve meyvesi de güzel ahlak olacaktır.
Bize her konuda önder ve rehber olarak gönderilen Peygamber Efendimiz (s.av) güzel ahlakın en güzel temsilcisi ve uygulayıcısı olmuştur. Hz. Aişe annemiz Hz. Peygamber'in ahlakını öğrenmek isteyen kişiye; ''Sen Kur'an okumuyor musun? O'nun ahlakı Kur'an idi.'' (Nesai-1583) şeklinde cevap vererek Hz. Peygamber' in ahlakını Kur'an olarak tanımlamıştır.
Allah'u Teala ise Rasülü'nün ahlakını ''Sen elbette yüce bir ahlak üzeresin.'' (Kalem-4) ayetiyle övmüş ve Rasülüllah'ın ahlakı bizlere ilahi bir referans olarak gösterilmiştir. Peygamber Efendimiz (s.a.v), ''Ben ancak güzel ahlakı tamamlamak için gönderildim.'' (Ahmet b. Hanbel, 8595) buyurarak Peygamberlik görevinin ve mücadelesinin kendisinin temsilcisi olduğu güzel ahlakı, yeryüzünde hakim kılmak olduğunu açıklamıştır. Peygamber efendimizin zaman zaman kendisine gelen ve en güzel amel nedir, hangi ameli yaparsam cennete giderim şeklindeki sorulara verdiği cevaplarda daha çok ahlaki değerleri ön plana çıkardığı görülmektedir. Mesela; kızma, yumuşak huylu ol, anne ve babana hizmet et, iyilik yap, cömert ol, başkalarına yardımcı ol, yoldaki engelleri kaldır, ya hayır söyle ya sus, misafirine komşuna ikramda bulun vs. şeklinde cevaplar vermiştir.

Güzel ahlak kişinin kendi yaşantısını düzenlediği gibi, insanın Allah ile çevresi ve diğer canlılarla da olan ilişkisini düzenler. Rasülullah'ın hayatına baktığımızda ahlakın, hayatının bütün aşamalarını kuşattığını görüyoruz. Mesela alimin ilmini edepli bir şekilde anlatması, yayması, yolda sürücülerin başkalarının hakkına girmeden araçlarını kullanması, park etmesi, tüccarın malının eksik ve kusurunu söyleyerek ticaretini yapması, amirin emri altında bulunanlara karşı adil davranması, memurun işini olması gerektiği gibi yapmaya çalışması ve kurallara uyması vs. hepsi ahlakın kapsamındadır.
Kur'an-ı Kerim müminlerin kardeş olduğunu ilan ederek (Hucurat,49/10) toplumun huzurunun temelini atmıştır. Yine 'Ey iman edenler! Zannın çoğundan kaçının çünkü bazı zanlar günahtır gizlilikleri araştırmayın, birbirinizin gıybetini yapmayın…'' (Hucurat,49/12) buyurarak insanlar arasındaki ilişkiler de uzak durulması gereken şeyleri açıklamıştır.
Peygamber Efendimiz cahiliye toplumlunu 23 yılda dünyaya örnek bir sahabe toplumu haline getirmiştir. Asr-ı Saadeti o hale getiren, ahlakı en üst düzeyde yaşamaları olmuştur. Bir Müslüman olarak İslam ahlakı ile ahlaklanmalı, sonra yaşadıklarımızı hem hal ile hem de söz ile aktarmalıyız. Unutmamız gerekir ki hem birey hem de toplumların değeri ahlaki seviyeleri kadardır. Rabbimiz, Rasülullah'ın şahsında örnekliğe dökülmüş olan İslam ahlakı ile yaşamayı cümlemize nasip eylesin. Amin
MEAL OKUYORUM

Artık sana vahyolunan kitaba sımsıkı sarıl;
şüphesiz sen doğru yoldasın.
(Zuhruf, 43/43)
GÜNÜN DUASI

Yüce Arş'ın Rabbi olan Allah, her türlü noksanlıktan münezzehtir. Âlemlerin Rabbi Allah'a hamd olsun.
Allah'ım! Rahmetini gerektiren şeyleri, kesin affını, her iyiliği elde etmeyi, her günahtan uzak olmayı senden dilerim.
(Tirmizî Salat 343)
HER GÜNE BİR HADİS

Bir kişinin kalbinde aynı anda iman ile
küfür, doğruluk ile yalancılık, hıyanet ile
emanet bir arada bulunmaz.'
(İbn Hanbel, II, 349)
BİR SORU-BİR CEVAP

İdrar kanalının görüntülenmesi, kanala ilaç akıtılması orucu bozar mı?

İdrar kanallarına giren cihazlar veya akıtılan ilaçlar orucu bozmaz (DİYK 22. 09. 2005 tarihli karar; bkz. Merğînanî, el-Hidaye, II, 264, Kasanî, Bedaî', II, 98). (Fetvalar,DİB Yay.syf.277)