1915 istatistiklerine göre Osmanlı Devleti'nde
10 işçiden fazla işçi çalıştıran 282 işyeri vardı ve bunların 165-170 kadarı İstanbul ve çevresinde, 60 kadarı İzmir'de, geri kalanı Bursa, Manisa, İzmit ve Adana'daydı.
Bu
282 işyerinin %85'i yabancıların, %15'i Türklerin elindeydi.
Sanayi istatistiklerine göre
1923 yılına kadar açılmış olan ülke genelindeki
irili ufaklı bütün fabrikaların sayısı 386 iken;
1923-1933 arasında açılan ülke genelindeki irili ufaklı bütün fabrikaların sayısı
1087'ye çıkmıştı.
1934-1938 arasında açılan fabrikalarla ülke genelindeki fabrika sayısı
2000'i geçmişti.
1927 yılı genel istatistiklerine göre Türkiye'de büyük küçük, motorlu motorsuz sanayi kurumunun sayısı
65 bin 245'e ulaşmıştı.
1927 yılında
17 milyon değerinde olan mili sanayi imalatının toplamı
1933'te 120 milyon liralık artışla
137 milyona çıkmıştı.
1913'te Osmanlı Devleti sınırları içindeki toplam sanayi işçisi sayısı
16 bin 975 iken 1927'de Türkiye Cumhuriyeti'ndeki işçi sayısı büyük bir artışla
256 bin 855'e yükselmişti.
1933-1939 arasında Türkiye'deki devlet işletmelerinin sayısı
36'dan 111'e çıkmıştı.
Türkiye'de
1929-1938 arasında ağır sanayi üretimi % 152 artarken toplam sanayi üretimi %80 artış göstermişti.
Artış kömürde %100,
Kromda %600,
Diğer madenlerde % 200 olurken,
Demir üretimi sıfırdan 180 bin tona çıkmış,
Şeker üretimi 200 misli artmıştı.
1926'da başlayan
şeker üretimi 1927-1930 arasında 5 bin 162 tondan 95 bin 192 tona çıkmıştı.
Çünkü Atatürk, Türkiye'nin dört bir yanına fabrikalar yapılmasını istemişti. Bursa'da kurulan bir dokuma şirketinin yaptıracağı fabrikanın temel atma töreninde
1 Ekim 1925'te şöyle konuşmuştu;
'Bursa'da bir dokumacılık şirketi kurulduğunu memnunlukla öğrenmiştim. Bugün bu şirkete ait fabrikanın kararını uygulamaya koyması töreninde bulunmak fırsatını sevinçle karşıladım. Çok temenni ederim, Bursa'da her şeye ait fabrikalar çoğalsın, hiç olmazsa türbelerin sayısına ulaşsın. Bilindiği gibi bireysel girişimlerin başarılı olması, zor şartlara katlanılması meselesidir. Büyük işler, önemli girişimcilerimizin çalışmalarıyla sağlanabilir.'
Neden mi Atatürk'ü sevmiyorlar?
Belki de
fabrika sayısının türbe sayısından fazla olacağından rahatsız oldular.