Deniz Çağlar Fırat

2018'yi geride bıraktık.
Bugün yeni yılın ilk günü.
Siyasetin, ekonominin ve seçim sürecinin gerginliğinden biraz sıyrılıp Eski Türk inanç sistemindeki Ayaz Ata'ya ve bilinen adıyla yılbaşı kutlamalarının kökenlerine inelim. Yılbaşı kutlamasının Türklerden nasıl dünyaya geçtiğini anlamaya çalışalım:
Türk mitolojisini araştıran uzmanlar, Ayaz Ata ismiyle anılan şahsiyetin Türklerin Noel Babası olduğunu dile getiriyor. Uzmanlar, Orta Asya Türklerinin yılbaşı olarak 'Nardugan Bayramı'nı kutladığını söylüyor.
Soğuk Hanı olarak bilinen Ayaz Ata'mız, efsaneye göre kışın soğuk havalarda ortaya çıkan ve aç, fakir, kimsesiz garibanlara yardım eden bir kişilikti. Ayaz kelimesi tüm Türk coğrafyasında yakıcı soğuk anlamına gelir. Ay Tanrısı'nın, soğuk havaya karşı Türkleri koruması için Ayaz Han'ı gönderdiğine inanılır. Ayaz Ata, Türklerin gerçek Noel Babası'dır. Etimoloji ve kültürel olarak Türk kültüründe bir kişilik olduğu kesindir.
'AKÇAM AĞACINA HEDİYE'
Türklerin yeniden doğuş bayramı Nardugan'dır.
Nar, güneş; dugan ise doğan güneş anlamına gelir. İslam öncesi eski Türk inanç ve kültürüne göre dünyanın tam ortasında hayat ağacı olan bir Akçam vardı. Gündüzlerin uzamaya başladığı 22 Aralık'ta gündüz, geceyi yenmiş yani güneş zafer kazanmış olur. Zira gece karanlık kötü, gündüz aydınlık iyidir. Türkler tanrı Ülgen'e teşekkür bağlamında Akçam ağacı altında şarkılar söyleyip kutlama yapardı. Akçam ağacının dallarına Tanrıdan dilekler asılır, altına da hediyeler konulurdu.
AYAZ ATA'YA 'YEL ANA' DENİYORDU
Efsaneye göre, Ülker burcunun altı yıldızı göğün altı deliğidir ve oradan yeryüzüne soğuk hava üfler ve havalar soğuyup kış olur. Bu bağlamda, Ayaz Ata Türk mitolojisinde önemli bir yere sahiptir. İnanışa göre Ayaz Han soğuk tanrısıdır. Soğukta, darda kalanlara yardım edip onlara kut yani iyi ve güzel baht verir.
Ayaz Ata tarihi; geçmişi 10 bin yıla uzanan Proto-Türk topluluklarında Yel Ana olarak anılırdı. Çünkü o dönemki Türkler anaerkil bir topluluktu. Ataerkil dönemle birlikte Yel Ana'ya Yel Ata denilmeye başlandı. Zaman içerisinde Ayaz Ata ismi verildi.
NARDUGAN BAYRAMI DENİYORDU
Türkler, güneşin zaferini ve yeniden doğuşunu, büyük şenliklerle 'Akçam Ağacı' altında kutlardı. Nardugan olarak bilinen bu bayram, Hunlar tarafından Avrupa'ya taşındı. Hristiyanlar, Nardugan törenini İsa'nın doğumuyla ilişkilendirip Noel adıyla kutlamaya başladı.

**
Yılbaşı kutlama geleneği hemen tüm kültürlerde olan ve büyük anlamlar yüklenen önemli günlerdir. Nihayetinde yeni yıldan herkesin büyük beklentileri ve umutları var. Diliyorum, herkesin gönlüne göre olduğu mutlu, sağlıklı, huzurlu, barış dolu bir yıl olur.
Zalimler yok olur, mazlumlar dirilir.
Hırsızlar ve yalancılar ve riyakarlar ve ikiyüzlüler azalır.
Bizlerin Eskişehir'de var ettiği huzur ve güven ortamı tüm ülkeye yayılır.
Yeni yılınız kutlu olsun.