DENİZ ÇAĞLAR FIRAT

Eskişehir'de hayat pahalılığın nedenin nihayet bulundu. Sosyal medya başta olmak üzere gazeteciler ve bir grup kesim Kalabak Suya gelen zammı eleştirip konuyu CHP ile ilişkilendiriyor. Yapılan yorumlardan, eleştirilerden anlıyoruz ki Eskişehir'de hayat pahalılığın nedeni Kalabak Su fiyatıymış. Kalabak suyuna gelen zam, hayatın tüm düzenin alt üst edecek hatta Ekrem İmamoğlu'nun İstanbul'da kullandığı 'Her şey çok güzel olacak' sloganını dahi boşa çıkartacak düzeydeymiş.
Okuduğum bazı yorumlar öyle bir hal almış ki, 'Alın size zam. Her şey çok güzel oldu, evet. İşte CHP'ye oy verenler bunlar iyi günleriniz' deme noktasına bile ulaşmış. Hatta '19 litrelik bilmem ne suyunun fiyatı 14 lira onu alıyoruz' diyenler bile çıkmış. Artık ekonomi bilimini geçtim basit 4 işlem bile bilmediklerini ortaya koyan bu bakış gösteriyor ki hayat pahalılığın nedeni bulunmuş.
Kalabak su zammını gerekçe gösterip bunlar iyi günleriniz diyenler var ya aslında çok da doğru söylüyor. Çünkü şekere, çaya, akaryakıta, domatese, bibere, ayakkabıya, teknolojik aletlere, vergiye, ÖTV'ye, KDV'ye, giydiğimiz monta, içtiğimiz içkiye gelen 'fiyat güncellemeleri' yani zamlar henüz iyi günler içinde olduğumuzu zaten gösteriyor.
Neden mi?
Çünkü döviz yükseliyor, akaryakıt zamlanıyor. Çok basit bir döngü ile döviz fiyatı yükselince petrol için harcadığımız para artıyor. Petrol ihraç eden ülkelere önceden 1 dolar karşılığı 2 TL ödediğimiz petrole şimdi 5,5 lira veriyoruz. Akaryakıt zamlandıkça da başta nakliyat bedeli olmak üzere ne üretimi yapıyorsan o üretim için harcadığın enerji gideri yükseliyor. Sonuç zam oluyor. Bu kadar yalın ve net aslında. Üretim de olmayınca ürettiklerin de kısıtlı olunca fiyat artışı kaçınılmaz oluyor.
Eskişehir'de Kalabak suyunun zamlanmasını eleştirenler biraz da bunun nedenlerine kafa patlatsa ülkede aslında her şey çok daha güzel olacak. ESKİ'yi ve Büyükşehir Belediyesini eleştirmek kolay da o şartlarda üretim yaptıranları eleştirmek o kadar kolay değil belki de.
Gelelim Kalabak suyunun pahalı olduğu iddialarına. Tamamen matematiksel açıklayacağım; Bugün en ucuz 19 litrelik suyun fiyatı 10 lira. Daha altında ben piyasada bulamadım. Ortalama fiyatları ise 14-15 lira arasında seyrediyor.
Piyasadaki en ucuz suyun litresi 10/19=0,53 TL.
Piyasadaki ortalama suyun litresi 15/19=0,79 TL
Kalabak suyun litresi ne kadar biliyor musunuz?
5/12=0,41 TL.
Piyasadaki en ucuz sudan da ucuz yani. Ortalama fiyatın ise neredeyse yarı fiyatına üstelik…
Diyelim ki Alo Kalabak dediniz eve getirttiniz. Bu durumda litresi 7/12=0,58 TL. Yine piyasadaki en ucuz su ile hemen hemen aynı, ortalama fiyatın altında…
Yani hiç de öyle Eskişehir'de hayat pahalılığın nedeni Kalabak Suymuş gibi davranıp da bunu anlamlandırmaya çalışmayalım. Bu zamlar zaten pahalılaşan, zamlanan üretimin ve hayatın bir sonucu. Neden olarak görmek boşuna.
Böyle bir ortamda da Kalabak Su zammını savunur gibi bir yazıyı bana yazdıranlar da oldu ya, daha ne diyeyim…