AİLE BÜTÇE YÖNETİMİ

Türk insanı bütçenin önemini henüz tam olarak kavrayamadığını düşünüyorum.

Çünkü genelde biz böyle gelirini giderini yazan bir ulus değiliz. Yani çok öyle yazmayı sevmiyoruz. Kayıt almayı sevmiyoruz. Dolayısıyla böyle ya olduğu kadarıyla işte idare edelim ya bunun gelirimiz belli, giderimiz de belli.. Yuvarlak sözlerle geçiştiriyoruz ama artık içinde bulunduğumuz koşullar gelirin yeterince artmaması satın alma gücündeki erimeler mal ve hizmet fiyatlarındaki inanılmaz değişimler yani her ay farklı fiyatlarla la karşı karşıya kalıyoruz.

Bütçeyi nasıl yapacağız?

Gelir, gider dengeleri yapılırken nerede boğuluyoruz? Nerede en fazla hatalar yapıyoruz?

Hane HALKI bütçe konusunu anlatayım mı diye çok düşündüm. Dilimin döndüğünce yazayım dedim.

Bizim aslında daha fazla bütçe yapmamızı gerektiriyor. Onun için arada bir hatırlatmak istiyoruz ki bazı şeylerin altını çizelim.. Yanlış yapmayalım. En azından giderler de açık vermeyelim. Neden? Çünkü son zamanlarda bu dengeyi koruyamayanlar yanlış borçlanma politikalarına girmeye başladılar.

RASTGELE AİLE EKONOMİSİ YÖNETİLEMEZ

Önümüzdeki dönemde işte benim bütçe tutmayacak. Ne yapalım? İşte arkadaşlardan mı borç alalım, aileden mi?

Borç alalım gibi farklı bir arayışın içine girmeye çalışıyorlar.

O nedenle yine hatırlatalım bütçeyi ve bütçede yapılan hataları neden açık verdiğimizi de görelim. Bir de bazı şeylerin altını tekrar çizmiş olalım.

Önce bunları kalemi, defterimizi alıp tek tek yazalım. Çünkü tüm aile bireylerinin de bunu görüyor olması önemli. Öyle değil mi? Tabii ki.

Tabii ki. Şimdi öncelikle bütçe dediğimiz şey geleceğe dönük tasarlanan gelir ve giderlerin tümüne diyoruz. Yani bizim bütçeden kastımız bu. Geleceğe dönük tasarlanan. Geçmiş değil artık. Geçmiş olsun orada takılıp kalmayın. Bir de sürekli değişiyor. Dün dündür diye hareket edelim. Geleceğe dönük tasarlanan gelir ve giderlerin tümüne bütçe diyoruz.

Neden bütçe yapmak önemli? Bir kere finansal sağlık açısından önemli.

Önce sağlık diyoruz, vücudumuzun fiziksel sağlık, akıl sağlığı diyoruz.

FİNANSAL YÖNETİM ÖNEMLİ

Ama finansal sağlık da önemli. Bir aile, birey açısından, aile açısından. Acaba biz sürdürülebilecek miyiz? Bu gelir ve giderlerimizi zamanında alıp zamanında ödemelerimizi açık vermeden gerçekleştirebilecek miyiz?

Bu bir kere finansal sağlıkla ilgili son derece önemli konu. Gereksiz harcamalarımızdan kurtulmamız lazım.

Yani bütçe bize gereksiz aslında harcamalardan kurtulma olanağı da veriyor. Tek tek yazdığınız zaman bazı giderlerin, gereksiz olduğunu anlıyorsunuz veya aniden yapılan kararlarla verilmiş plansız alışverişler sonucu ortaya çıkmış olan hatalarınızı da orada görüyorsunuz.

Bir diğeri tabii ki tasarrufu teşkil ediyor. Çünkü asıl tasarruf eden kesim üst ve orta üst geliri olan kesimdir.

Bir de tabii ki borç yönetimini kolaylaştırmak için bizim öncelikle bütçeye önem vermemiz gerekiyor. Şimdi bunun için de bir kere bizim gelirimizi, giderimizi net bir şekilde yazabilmemiz lazım. Örneğin aylık olarak bizim gelirimiz bellidir. Yani ailenin geliri aşağı yukarı nereden geliyorsa bellidir.

Bir yerde çalışıyorsa oradan gelir elde eder. Kira geliri varsa veya daha önceki tasarruflarından bir faiz geliri elde ediyorsa veyahut da işte kar payı alıyorsa, bir yerden bunlar ailenin gelirleridir. Bunu net gelir olarak ne yapacağız?

Öncelikle yazacağız. Yani şu kadar benim gelirim var. Yani önümüzdeki 3 ay, 6 ay, 1 yıl gelirlerimizi bir kere aylık tutmamız lazım.

ÖNÜMÜZE ÇÜNKÜ GELECEĞE YÖNELİK BİR TASARLIYORUZ GELİR VE GİDERLERİMİZİ.

SABİT HARCAMALAR.

Sonra ne yapacağız? Önce zorunlu giderlerimiz var. Zorunlu giderlerimiz ne olabilir?

Kira olabilir. Faturalarımız olur. Gıda harcamalarımız, ulaşım harcamalarımız, eğitimle ilgili varsa eğitim harcamaları. Bunlar bizim zorunlu giderlerimiz. Zorunlu giderleri alt alta yazıyoruz. Sonra isteğe bağlı harcamalarımız vardır.

Onu da başlık atacağız.

İsteğe bağlı harcamalar neler? Eğlenceye ne kadar ayırdık? Tatile ne kadar ayırıyoruz? Hobilerimiz varsa hobilere ne kadar ayırıyoruz? Bunlar da bizim önemli harcamalarımızdır.

Başka?

Üçüncü aşama borç taksit ödemeleri değil mi? Bak kredi almış olabiliriz. Kart kullanımından kaynaklanan ödemelerimiz olabilir. Kişisel ödemelerimiz olabilir. Bunları herkes açık yüreklilikle dile getirecek aile içinde ve bunları yazacağız.

Yani her şey şeffaf olacak. Şeffaf bir yapacağız. Sonra ne kadar tasarruf edeceğiz o ay? Onu da yazacağız. Yan o da bir gider kalemi olarak görüp önce o birikimi ayırmamız lazım. Yani o geliri elde ettiğimiz zaman o kadarlık kısmı ayırmamız lazım. Şu kadar birikim yok.

Yani sadece giderler, zorunlu harcamalar veya zorunlu olmayan harcamalar değil. Paralelinde bir de aile olarak finansal hedefler belirlememiz gerekiyor kendimize. Onu da bütçelendirmemiz gerekiyor.

Bunu baştan belirlemezseniz ya kalırsa bir para derseniz bu sefer oraya doğru kalmaz. O bir şekilde gider. Dolayısıyla onu da ayıracağız. Baştan geliri elde ettiğimiz anda onun payını da ayıracağız.

KAZANDIĞINIZI HARCARKEN DENETLEMEK ZORUNDASINIZ

Bir de acil fon için yani herhangi bir durumda işsiz kalma durumu, herhangi bir olağanüstü harcama gerekebilir. Hele hele bu işsizlikle ilgili falan. Evet. Yani işsizlik sigorta fonunda para birikiyor falan ama bunlar bizim tabii gelirimizin % 50' si kadar bize belli bir süre verileceği için problem yaşayabiliriz. Dolayısıyla biz bir kere minimum 3 ay hiç çalışmasak dahi bütün harcamalarımızı karşılayacak bir fonu minimum 3 ay, 6 ay arasında artık o kendi durumunuza bağlı olarak bir acil fon oluşturmamız lazım. Onun için, o fon için de ayrı bir birikim önermemiz gerekiyor. Bir de tabii diğer esnek harcamalarımız varsa onları hep beraber ne yapacağız? Kararlaştıracağız ve diyeceğiz ki şu kadar da bizim aşağı yukarı şu tür harcamalarımız var. Buna bu parayı ayıracağız.

BÜTÇE DİSİPLİNİNE UYUN

Bir kere bu bütçeye uymaya çalışacağız. Yani öncelikle kendimizi belli bir disiplin altında yönlendirmemiz lazım. Peki, burada ne tür hatalar ortaya çıkabilir? En çok yaptığımız hata ne? Bizim birincisi gelir ve gider dengesini yanlış hesaplayabiliriz. Yani gelirimizi doğru hesaplamamış olabiliriz. Çünkü burada gerçekten yani ya şöyle bir para gelebilir.

Gelir doğru hesaplanıyordur da orada giderde yeterince net olmuyor olabiliriz.

Şimdi tabii çalışanlar için sorun yok. Gelirde bir problem yok.

Gelir tık diye çıkar. Bir de özel çalışanlar için hani kendi işini yapanlar için de bunu konuştuğumuz için ya oradan bir para gelecek diye bekliyorum. Beklediğim parayı yazma.

Yani o gelmeyebilir. Zaten insanlar şu anda borç ödeme eğiliminde değiller. Dolayısıyla gelmeyebilir. Ama giderde özellikle yanlış hesaplamalar bizi çok ciddi anlamda problemle karşı karşıya bırakıyor.

Birincisi bu. İkincisi gereksiz harcamaları biz ne yapamıyoruz? Tespit edemiyoruz.

Buralarda birazcık gereksiz alışverişler oluyor. Daha doğrusu gereksiz demeyelim plansız alışverişler.

Alışverişlerinizi ihtiyaçlarınıza göre planlayarak yapın.

Yani bir yere giderken yaz kardeşim liste yap. Listeyle git. Listesiz gidersen problem yaşarsın. Çünkü gereksiz olan şeyleri de almaya başlarsın diyoruz.

SOSYAL YAŞAM MALİYETLİDİR.

Mesela, yemek yeme alışkanlığınız. Haftada bir ise ki oraya doğru artık orta kesim haftaya bir hatta ayda 1'e döndü. Burada böyle arada böyle yemekler çıkarmamak lazım yani.

Anlatabildim mi? Onlar dengeyi bozuyor.

Arada böyle sürprizler dengeyi bozuyor. Yani onlara sürpriz harcama diyeceğiz artık. Onun için gereksiz harcamaları tespit edememekten kaynaklanan sapmalar olabilir bütçede. Bir diğeri de yedek bir fonun olmaması.

Bu önümüzdeki dönem için de dediğim gibi yani gelecekte insanın başına ne geleceği belli değil. Yani işsiz kalabilirsin, gelirin düşebilir, şu olup bir sürü şey olabilir. Dolayısıyla işsiz kalmanın da ötesinde o ay hiç beklenmedik yüklü bir masraf da çıkabiliyor. Çok aynı şekilde masraf çıkabilir.

ARABANIZ VAR SA?

Tabii yani bu sağlık değil tane lastik değiştirdim. Hiç sormayın.

Yani bu olabilir. Yani sağlıkla ilgili olabilir veya işte çocuğunuz varsa çocuğun okuluyla ilgili bir gideriniz olabilir. Böyle bunun için zaten bir birikim fonunuz varsa en azından bütçeniz bozulmayacaktır.

FON YÖNETİMİNE GEÇİN

Yani dolayısıyla bu yedek birikim ve yahut da yedek acil fon dediğimiz bir fonun bulunmaması gerçekten ciddi bir problem. Bir de diğer konu borç yönetiminde hata yapmamamız gerekiyor. Bu hatalar bizim bütçemizi ciddi anlamda zedeliyor. Nedir bunlar? Örneğin kredi kartları borçlarını zamanında ödemek. Burada asgarisini ödeyelim. Gerisi işte efendim ya faizini erteleriz, taksitleri uzatırız, şunu yaparız, işte ne olacak ya bunun maliyetine katlanalım dediğimiz zaman kredi notumuzun düştüğünü unutmayalım.

KREDİ KARTLARINI ÇOK DİKKATLİ KULLANIN

Dolayısıyla oradaki kredi kartında mümkün olduğunca yani hepsini tabii ki o ay gelmiş olan ödenmesi gereken tutarı ödeyelim. Onun üzerinde çok yüksek faiz maliyetleri binmeye başlıyor daha sonra.

O nedenle hem faiz maliyetinden kaçınmak hem de

Yani boşu boşuna böyle sürekli borç içinde yaşamamak için bir kere mutlaka tabii kredi notumuzun da düşmemesi için bu kredi kartı ödemelerimizi ciddi anlamda böyle çok yakından izlememiz gerekiyor veya faiz ertelemeleri varsa neler neler bunlar işte faizleri erteleyelim dedikçe onun üzerine biniyor. İşte kontrolsüz taksitli alışverişler yapabiliyoruz. Böyle cazip geliyor bir şey. Ya işte taksit yapalım mı? Ya yapalım hadi. Diyoruz. O bizim kontrolümüzün dışına çıkmaya başlıyor.

HER ŞEYİ KAYIT ALTINA ALIN

Biraz önce bütçeyi yaparken söyledik ya hani her şeyi yazın diye. Bütün işte o zorunlu isteğe bağlı ödemeler, borç taksit ödemeleri falan. İşte bunların dışına kaymalar buradan kaynaklanıyor. Dolayısıyla borçları ve taksitleri mutlaka bütçeye dahil etmemiz lazım. Eğer borç ve taksitleri buna dahil etmezsek zaten bütçe orada parçalanmaya başlıyor. Bir önemli konu da şu aile içinde şeffaf bir bütçenin yapılmaması. Yani biz orada biraz aile içi iletişimsizlik nedeniyle kopmalar yaşıyoruz.

AİLE İÇİ İLETİŞİM ÇOK ÖNEMLİ

Şimdi bütçe evdeki herkesin meselesi. Daha çok bu sabit giderler için değil ki de belki o iletişimsizlikten siz şurada yakınıyorsunuz. Hani o zorunlu olmayan harcamalar tarafında yeterince dürüst bir iletişimin olmaması mı problem yaratıyor?